Hande Nur OCAK
Fotoğraf: Tuğçe AYÇİN
Piyasaya sürüldüğü yıldan itibaren gün geçtikçe popülaritesini arttıran Bitcoin, son yıllarda zirveye çıkmış durumda. Bundan 9 yıl önce sessiz sedasız kullanıma giren Bitcoin, geldiği noktada kuşkusuz kripto para piyasasının en çok yatırım alan üyesi. Aslında bütün iş Satoshi Nakamoto adında gerçekte kim olduğu bilinmeyen bir kişinin kaleme aldığı “Bitcoin: A Peer-to Peer Electronic Cash System” makalesi ile başlıyor. Her şeyi başlatan o makale günümüz merkeziyetçi ekonomisine bir başkaldırı niteliğinde olan ‘peer to peer’ yani eşler arası teknolojisinin para ile buluştuğu devrim niteliğindeki bir buluşu ortaya koyuyor.
Merkezi Bir Otorite Yok
İÜ Enformatik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sevinç Gülseçen, Bitcoin’ in herhangi bir merkez bankası, resmi kuruluş ya da bir kişi ile ilişiği olmayan elektronik bir para birimi olduğundan bahsetti ve taşıdığı özellikleri şu şekilde sıraladı: “Bitcoin bir değişim aracıdır, taklit edilemez, transfer edilebilir, değer saklayan ve homojenlik gibi özellikleri var. Tabi piyasa değerinin önünde bir takım tehditler de var bunları bilmek önemli. Bunlar: teknik zorluklar, ülkelerin bu paraya olan yaklaşımına bağlı mevzuat değişiklikleri, insanların Bitcoin’e olan istek ve güvenleri önündeki en büyük tehditler olarak görünüyor.” Teknolojinin yönetimine girdiğimizi söyleyen Prof. Dr. Gülseçen, “Onunla barışık yaşamayı öğrenmemiz gerekiyor” dedi.
Kontrol Edilemiyor
Bitcoin’in diğer elektronik paralardan daha çok talep görmesindeki en büyük özelliğinin kontrol edilememesi olduğundan bahseden Enformatik Bölümünden Dr. Emre Akadal para aktarımını şu şekilde anlattı: “Elektronik para sistemlerindeki tüm paralarda bir kayıt olmak zorunda. Örneğin siz birine bir para göndereceğiniz zaman bir otorite tarafından bunun yürütülmesi, onaylanması ve kontrol mekanizmasından geçmesi gerek fakat Bitcoin teknolojisinde buna izin verilmiyor. Direk bir kişiye para verebiliyorsunuz yani nakit para verir gibi bunu sağlıyor elektronik ortamda.”
Bilgiler Tamamen Gizli Kalıyor
Hiçbir şekilde kimsenin onayını almadan isimlerin tamamen gizli kaldığını söyleyen Dr. Akadal, bilgilerin güvenilirliği hakkında şunları söyledi: “Herkesin sadece bir cüzdan kodu bulunuyor ve cüzdan kodunun kime ait olduğu belli değil yani benim bir hesabım varsa bu hesabın bir cüzdanı ve anahtarları var. Blok zinciri dediğimiz şey aslında bir kayıt dosyası şeklinde düşünebiliriz. Bloklar halinde arka arkaya gelmiş bir zincir. Her bir blok zinciri içinde para aktarımlarını sağlıyor sadece ve tüm madenciler tarafından bu blok zinciri sürekli olarak doğrulanıyor, dolayısıyla kötü niyetli bir kişi bu blok zincirini bozmaya kalkışırsa madenciler bunu buluyor ve düzeltiyorlar. O yüzden bu işin madenciliği sürekli olarak bunu doğrulamak ve yeni bloklar oluşturmak üzerine kurulu bu şekilde çalışıyor.”
Asıl Önemli Olan Blockchain
Dünyada şuan yüzlerce kripto para olduğunu söyleyen Dr. Akadal, Bitcoin ve diğer kripto paraların blockchain denilen teknolojinin bir parçası olduğunu söyledi. Dr. Akadal, “Hiçbir aracıya ihtiyaç duymadan zincirleme oluşan bir sistem. Bitcoin bugün var yarın var mı bilinmez ama blok zinciri dediğimiz şey bu para o teknoloji. Bu teknoloji başka yerlerde de kullanılabilir, kullanılmaya aslında çok ufak ufak başlandı, geliştirilebilir. Ama asıl gelişecek olan bu işin para kısmı bu yüzden önde ama teknoloji kısmı da yavaş yavaş öne çıkacak ve vurucu bir şekilde öne geleceğine inanıyorum” dedi.
Dijital Bir Maden Olarak Görebiliriz
Bitcoin’in ticari olarak alıp satarak para kazanılabileceğinden bahseden Dr. Akadal, madencilik denilen kısımda oluşturulan blokların rastgele olmadığını her bir bloğu oluştururken ciddi problemlerin çözüldüğünü söyledi. Dr. Akadal, “Madenciler tüm blok zincirini doğruluyorlar ve bir sonraki bloğu oluşturmaya çalışıyorlar. Burada sistem otomatik olarak yeni blok oluşturan kişiye bir ödül veriyor. Mesela siz Bitcoin madenciliği yapıyorsanız bir yeni Bitcoin bloğu bulduğunuz anda sistem otomatik ödül miktarını sizin hesabınıza geçiriyor ve yeni bloğu kullanmaya başlıyor” dedi.
Bitcoin Ekran Kartlarıyla Kazanılabiliyor
Her para biriminin kendi algoritması olduğunu söyleyen Dr. Akadal buradaki işlemlerin çok zor olduğunu ve bu hesaplamaların güçlü sistemlerle yapıldığını söyledi. Dr. Akadal, en güçlü sistemlerin şuan ekran kartlarında olduğunu ve Bitcoin’in ekran kartlarıyla kazanılabileceğini ifade etti. Dr. Akadal, “ASIC denen cihazlar var sadece bu cihazlarla kazılıyor Bitcoin ve internette açık kaynaklı olarak programları dağıtmaya başladılar o yüzden hiç programlama bilmeyen biri internetten indirip bilgisayarı ve cihazları satın alıp çalıştırıp para kazanmaya başlıyorlar. Bu yüzden bir yatırımmış gibi görülüyor aslında ama bu problemi çözen kodu zaten yazıp belirli bir ücret karşılığında sattıkları için artık herkes bu ortamın içinde yer almaya başladı” dedi.
Ülkeler Buna Karşı Koymuyor
Ülkelerin bu teknolojiyi kontrol edemediği için tedirgin olduklarını söyleyen Dr. Akadal bununla ilgili şu ifadelere yer verdi: “Buradan kazanılan para belki silahlanmada ya da kara para aklamada da kullanılabilir fakat bunun bir takibi yapılamadığı için ülkeler çok tedirginler ve temkinli yaklaşıyorlar buna. Çünkü doğrudan da yasaklamak istemiyorlar bunun yanında iyi tarafı da var bunun kötü kullanımın nasıl çözüleceği konusunda çözümler üretmeye çalışıyorlar.” Bankalar tarafından yönetilen bir dijital parayı kullandığımızı ve bankalar tarafından yönetilmeyen bir dijital paraya geçmenin çok zor olmayacağından bahseden Dr. Akadal “Bence biz buna dünya olarak hazırız” dedi.
