Haber: Merve Tokaz
Fotoğraf: Dicle Güngör
Dijital Stratejist Emir Çağdaş Pekçetin, 15 Ekim’de İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dijital İletişim Kulübü çalışmaları kapsamında “Dünyada Dijital Propaganda: Yönlendiriliyor Muyuz?” konulu sunumunu gerçekleştirdi. Pektaş, sosyal medya kullanımında dikkat edilmesi gerekenlere ve dijitalleşme sürecinin etkilerine ilişkin değerlendirmelerini paylaştı.
“Sizi Sizden Daha İyi Tanıyorlar”
Pektaş, son yıllarda sosyal medya platformlarının kullanımındaki artışların beraberinde bilinçsiz kullanımları doğurduğunu dile getirerek, “Şöyle düşünün siz bir uygulama indirdiniz, bu uygulamayı indirdiğinizde Facebook’a bağlanmanızı istiyor. Sonra önünüze bir ibare çıkıyor. ‘Bunlara erişime izin ver’ şeklinde ve siz de kabul ediyorsunuz. Bunu hiç umursamıyorsunuz. Bu uygulamalar sadece sizin bilgilerinizi ele geçirmekle kalmıyor, arkadaşlarınızın da bilgisine ulaşıyor. Tabi ki bu büyük yangılar uyandırıyor. Beyinlerinizi, paylaşımlarınızı kontrol edip siyasi görüşünüzün ne olacağını inceliyorlar ve sizi analiz ediyorlar. Sizi sizden daha iyi tanıyorlar. Bir olay olduğunda ne tepki vereceğinizi ve nasıl yönlendirilebileceğinizi biliyorlar” ifadelerini kullandı.
“Sosyal Medya Beyinlerinizi Kontrol Ediyor”
Sosyal medyanın günümüzde yalnızca sosyal yaşama değil politikaya da yön verdiğine vurgu yapan Pektaş, “ABD seçimlerinde Trump’ın başarı kazanmasının perde arkasında önemli ipuçları var. Anket şirketleri yoluyla kişilerin sosyal medya hesaplarının verilerine ulaştılar. Bu da 50-60 bin kişinin ne yapacağının biliniyor olması demek oluyor. Bunu bilmek demek o ülkede iç savaş dahi çıkartabilecek güce sahip olmak demek” dedi. Pektaş, 18.yy’da satranç oynamak için icat edilen ‘Mekanik Türk**’ isimli otomat benzetmesinden yola çıkarak, “Sizi tanıdıkları için vereceğiniz tepkileri de bunun çözümünün nasıl olacağını da çok iyi biliyorlar. Adeta beyinlerinizi kontrol ediyorlar. Tamam diyerek geçtiğimiz çoğu şeye dikkat etmiyoruz. Sosyal medyada siz o sözleşmeleri kabul ettiğiniz anda sizin tüm verileriniz onların eline ulaşıyor” değerlendirmesinde bulundu.
**Mekanik Türk ya da Mechanical Turk pek çok satranç ustasını alt eden bir makine olarak bilindi. Fakat aslında bu makinenin içinde ufak tefek bir satranç ustası vardı. İmparatoriçe Maria Theresa için 1770’de Wolgang Von Kempelen tarafından yapılan bu otomat, 120 cm uzunluğunda, 105 cm genişliğinde ve 60 cm yüksekliğindedir. Akçaağaçtan ve üzerine satranç tahtası çizilmiş tekerlekli bir kabin önünde oturan bıyıklı, sarıklı ve pelerinli bir Türk figüründen oluşuyordu.Ayrıca içindeki oyuncu usta olduğundan Yaptığı hamlenin bittiğini başını üç kez sallayarak belirten otomat, maç sonrasında seyredenlerden gelen soruları satranç tahtasının yanında bulunan özel bir tepside harfleri birleştirerek yanıtlayabiliyordu.
Dijital Manipülasyona Dikkat
Dijital Manipülasyon kavramına dikkat çekerek sosyal medyanın eğlenceli ve sıra dışı tarafı kadar karanlık yönleri de içinde barındırdığını dile getiren Pektaş, özellikle Türkiye ve Dünya’nın en önemli gündem maddesi olan “Barış Pınarı Harekâtı” örneğini vererek, “Sizin yapmanız gereken en önemli şey gördüğünüz bir şeye ilk anda tepki vermemeniz. Dijital manipülasyonun temel dayanağı budur. En yakın örneği şu an Suriye’de yaşananlar. Yabancı basında yer alan paylaşımları görüyorsunuz. Sizin tepkilerinizi ölçen bir mekanizma var. Türkiye şu an bir harekâtta bulunuyor. Ama bu durumun bir de dijital tarafı olduğunu görüyoruz. Yurt dışında bizlere karşı sosyal medya üzerinden ciddi kampanyalar yapılıyor. Bu yolla sizin en nefret ettiğiniz şeyi size sevdirebiliyor, en sevdiğiniz şeye karşı nefret duymanıza sebep olabiliyorlar. O yüzden daha sağlam adım atabilmemiz için iyi analizler yapmamız gerekiyor” açıklamalarında bulundu.
Etkinlik sonunda Dijital İletişim Kulübü Başkan Yardımcısı Melikşah Aksu, Emir Çağdaş Pekçetin’e teşekkür belgesi takdim etti.
