Hande Nur Ocak
Online olarak düzenlenen 1. Uluslararası Arapça Çalıştayı, İstanbul Üniversitesi (İÜ) Edebiyat Fakültesi’nin ev sahipliğinde Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, İÜ Dil Merkezi, İÜ Famer ve online Arapça eğitim yapan Londra Merkezli Nexus Dil Merkezi iş birliği ile “Dijital Ortamda Arapça Öğretimi” konulu uluslararası programıyla 27 Mayıs’ta ilk oturumunu gerçekleştirdi. Aynı zamanda 1. Uluslararası Arapça Çalıştayı, Türkiye’de online olarak düzenlenen ilk çalıştay olma unvanına da sahip oldu.
Eğitimin Küreselleşmesi Söz Konusu
İstiklal Marşının dinlenmesiyle başlayan çalıştay, İÜ Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Abdullah Kızılcık’ın, çalıştayın amacı hakkında bilgi vermesiyle devam etti. Prof. Dr. Kızılcık, “Çalıştayımıza lider üniversitelerimizin yöneticileri, başarılı merkezlerin müdürleri ile uzman 20 akademisyen davet ettik. Bugün burada bütün dünyanın da gündeminde olan dijital ortam üzerinden eğitimle ilgili olarak yine dijital ortam üzerinden konuşmalarımızı gerçekleştireceğiz. Bu çalıştayı hazırlama amacımız, bildiğiniz gibi koronavirüs sebebiyle Türkiye’de üniversitelerde mart ayı itibariyle eğitime ara verildi. Bu maksatla uzaktan öğretime geçildi ve pek çok üniversite sanal ortamlarda uzaktan canlı öğretime başladı” dedi. Bu sürecin devamında da belli oranlarda dijital ortam üzerinden öğretimlerin geleneksel eğitim kadar etkili olmasa bile büyük kitlelere hitap edecek şekilde devam edeceğini belirten Prof. Dr. Kızılcık, “Bundan böyle eğitimin küreselleşmesi söz konusudur. Binlerce öğrenci aynı anda, aynı ortamda birbirini görmeden ders görecek ve belki de binlerce öğrenci aynı ortamda sınava girebilecek. Elbette her yeni uygulamanın artıları ve eksileri vardır. Bu maksatla İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı olarak daha önce yüz yüze yapmayı planladığımız bu çalıştayı online olarak yapmaya karar verdik. Bu çalıştayımız Türkiye’de online olarak düzenlenen ilk çalıştay olma unvanına da sahip olacaktır” dedi.
“Bizim Medeniyetimiz İçin Arapçanın Değeri Tartışılmazdır”
Prof. Dr. Abdullah Kızılcık’ın ardından çalıştay, Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hayati Develi’nin ev sahibi olarak yaptığı selamlama konuşması ile devam etti. Prof. Dr. Develi, “Bütün insanlığı saran bir felaketin ortasında, bütün insanlık için güzel ve hayırlı bir iş yapıyoruz. Bilen ve düşünen insanları bir araya getiriyor, bilgiyi ve düşünceyi paylaşıyoruz. Bizim medeniyetimiz için Arapçanın değeri tartışılmazdır, Arapça dün olduğu gibi bugünde dünya dilleri arasında önemli bir yer tutmakta. Geçmişe dair taşıdığı bilgi yanında bugüne ve geleceğe dair ilişkilerde de önemlini korumaktadır” dedi. “Biz Arapçayı hem kendi medeniyetimizi ve tarihimizi öğrenmek için öğreniyor ve öğretiyoruz hem de bugünkü Arap dünyası ile Arap halkları ve devletleri ile olan münasebetlerimizi geliştirmek ilerletmek için bu yolda gayret gösteriyoruz” diyen Prof. Dr. Develi, son yıllarda Türkiye’de Arapça öğrenmeye olan talebin arttığını ifade etti. Her sene İÜ Edebiyat Fakültesi Arap Dili ve Edebiyat Bölümüne yaklaşık 100 öğrenci kabul edildiğini söyleyen Prof. Dr. Develi, sözlerini şöyle sürdürdü: “Dillerin öğretilmesi için bugün yeni yollar, daha ulaşılabilir imkânlar mevcut. Bütün ortak teknolojik gelişmeler bütün diller için bu imkânı sağlıyor. Elbette Arap dili ve Türk dili için ve bütün diller için bu imkânlardan da öğrenmek isteyenler yararlanıyor. Bugün dijital ortamlarda Arapçanın öğretilmesi imkânlarını ve yollarını konuşurken bende bir Türk dili uzmanı olarak bu kazanımlardan biz nasıl istifade ederiz bunları öğrenmeye çalışacağım. Başarılı bir çalıştay olmasını diliyorum.”
Arapçanın Uzaktan Öğretiminde Anadolu Üniversitesi’nin Yaptığı Çalışmalar
Prof. Dr. Hayati Develi’nin ardından açılış sunumunu yapmak üzere Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yaygın Eğitim Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatma Betül Üyümez, söz aldı. Arapçanın uzaktan öğretiminde Anadolu Üniversitesi’nin çalışmalarından söz eden Doç. Dr. Üyümez, “Anadolu Üniversitesi bünyesinde 1982 yılında kurulan Açıköğretim Fakültesi yaklaşık 1 milyon 400 bin öğrencisi, 2 milyon 800 bin mezunu ve eğitim sorunlarının aşılmasına yönelik hazırladığı projelerle Türk yükseköğretim sistemi içinde önemli bir yere sahiptir” dedi. Anadolu Üniversitesi’nin, Açıköğretim, İktisat ve İşletme Fakültelerinde toplam 19 lisans ve 39 ön lisans programı ile hem Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Azerbaycan’da hem de Balkanlar, Kuzey Amerika, Ortadoğu ve Batı Avrupa’da birçok ülkede yaşayan öğrencilerine açık ve uzaktan öğretim hizmeti sunduğunu söyleyen Doç. Dr. Üyümez, Açıköğretim Fakültesi bünyesinde 1998-1999 öğretim yılında 3 bin 147 öğrenci ile başlayan İlahiyat Ön Lisans programının, 2018-2019 öğretim yılı bahar dönemi verilerine göre kayıtlı 85 bin 20 öğrencisi bulunduğunu ifade etti ve programa kayıt olan toplam 513 bin 246 öğrencinin bulunduğunu bildirdi.
“Anadolu Üniversitesi uzaktan öğretiminde büyük kitlelere hizmet sunan bir kurumdur. Açıköğretim fakültesinde uzaktan Arapça öğrenimi, İlahiyat Ön Lisans Programı ve Akadema olmak üzere iki farklı mecrada yürütülmektedir” diyen Doç. Dr. Üyümez, her iki programın da dinamik bir yapıya sahip olduğunu söyledi. Bu programlarda öğrenci ve öğretim elemanı arasındaki etkileşime önem verildiğini, kullanılan öğrenme yönetim sistemlerinde bu etkileşimi arttırmaya yönelik çalışmalar yapıldığından bahseden Doç. Dr. Üyümez, “Teknolojinin sunduğu fırsatlar değerlendirilerek ve öğrencilerden gelen talepler de incelenerek yardımcı ders materyalleri sürekli güncellenmekte yenileri üretilmektedir” dedi.
İÜ Rektörü AK: “Üniversitemiz, Dijital Ortam Üzerinden Eğitimine Kaldığı Yerden Devam Etti”
Doç. Dr. Fatma Betül Üyümez’in ardından İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, söz aldı. Üniversitenin uzaktan eğitim çalışmaları hakkında bilgi veren Prof. Dr. Ak, “Tüm dünyayı ve Türkiye’yi derinden etkileyen koronavirüs tehdidi, tüm üniversitelerde olduğu gibi İstanbul Üniversitesi’nde de eğitim-öğretimin uzaktan yapılmasına sebep olmuştur. Her konuda olduğu gibi bu konuda da Üniversitemiz, en kısa sürede dijital ortam üzerinden canlı ve sanal sınıflarda eğitimine kaldığı yerden devam etmiştir. Bunda Üniversitemizin “Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi’nin (AUZEF)”in önemi büyüktür” dedi.
2009 yılından itibaren uzaktan öğretim program faaliyetleri yürüten AUZEF’in, 2011 yılından itibaren de açıköğretim kapsamında programlara öğrenci kabul ettiğini söyleyen Prof. Dr. Ak, “2018 yılı itibariyle AUZEF bünyesinde “22 Lisans, 20 Ön Lisans ve 7 Lisans Tamamlama Programı” bulunmaktadır. Bu programların 29’ü “Açıköğretim”, 18’i AUZEF’e bağlı “Uzaktan Öğretim”, 2’si de Diğer Fakültelere Bağlı Uzaktan Öğretim programıdır. AUZEF tüm öğrencilerine dünyanın her yerinde, internet üzerinden İstanbul Üniversitesi standartları ile öğretim yapma ve mezun olma fırsatı sunmaktadır” dedi.
“Sınavsız İkinci Üniversite” kapsamında, yükseköğretim kurumlarının lisans programlarında okuyan/mezun olan tüm öğrenciler lisans veya ön lisans açıköğretim programlarına, ön lisans programlarında okuyan/mezun olan tüm öğrencilerin ise ön lisans açıköğretim programlarına sınavsız kayıt yaptırabileceğini bildiren Prof. Dr. Ak, AUZEF Mobil uygulamasıyla da zaman ve mekândan bağımsız olarak, öğrencilere ders materyallerine erişim imkânı sağlandığını ve bu programda toplam 330 bin öğrenci bulunduğunu ifade etti.
“AUZEF ve İÜ Dil Merkezi, Uzaktan Eğitim Yöntemi ile Faaliyetlerini Revize Etti”
İstanbul Üniversitesi öğretim üyelerinin, 23 Mart itibariyle sisteme materyal yüklemesi yaptığını ve 6 Nisan-22 Mayıs tarihleri arasında da sanal sınıflarda uzaktan canlı öğretimi gerçekleştirmeye başladığını söyleyen Prof. Dr. Ak, “Bu öğretimi 2 bin 788 öğretim üyemiz, 41 bin 113 öğrencimiz ile 7 bin 498 canlı yayında başarı ile yapmıştır” dedi. AUZEF dışında İÜ Dil Merkezinin de bu süreçte uzaktan eğitim yöntemi ile faaliyetlerini revize ettiğini belirten Prof. Dr. Ak, “Mesela nisan ve mayıs ayında yabancı diller sınıflarına 319, Türkçe sınıflarına 40 yeni kayıt yapılmıştır. Yabancı dillerde aktif olarak Genel İngilizce, YDS, Akademik İngilizce, Korece, Almanca, Rusça ve Arapça dillerinde aktif olarak eğitimlerimiz devam etmektedir. Bu programların dışında yine çevrimiçi olarak yabancılar için Türkçe sertifika programı organize edilmiş ve mayıs ayı başında eğitime başlanılmıştır. Bu programda şuan aktif olarak 90 öğrenci kayıtlıdır” dedi.
“Sınavlarımız Salgın Öncesi Kalite Standartlarında Çevrimiçi Olarak Devam Ettirildi”
Öğrencilerin derse başlamadan önce girdiği seviye belirleme sınavı ve eğitimlerin süresinde katılacakları ara sınavlar ve kur bitirme sınavları içinde bir sınav platformuna üye olunduğunu kaydeden Prof. Dr. Ak, sözlerini şöyle sürdürdü: “Sınavlarımız salgın öncesi kalite standartlarında çevrimiçi olarak devam ettirilmiştir. Elbette bu yayınları başarı ile gerçekleştirirken sorunlarla karşılaşmadığımız söylenemez. İşte bu çalıştayın önemi burada ortaya çıkmaktadır. Nitekim konunun uzmanları, üç gün boyunca uzaktan eğitime neden ihtiyaç duyulduğunu, uzaktan eğitimin güçlü ve zayıf yönlerini, ayrıca sınavların nasıl objektif olarak değerlendirileceği konusunu, bilgi ve tecrübelerini yansıtarak bizlere takdim edeceklerdir. Bu vesile ile sözlerime burada son verirken bu çalıştayda görev alan akademisyenlere, düzenleme kuruluna ve tüm katılımcılara teşekkür ediyor, Çalıştayın hayırlara vesile olmasını temenni ederek herkese hayat boyunca sağlıklı bir yaşam diliyorum.”
İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak’ın ardından, İstanbul Aydın Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı Doç. Dr. Mustafa Aydın söz aldı.
Örgün Eğitimin Yanı Sıra Uzaktan Eğitimi De Yaşamın Bir Parçası Haline Getirmek Durumundayız
Doç. Dr. Aydın, “Bugün burada koronavirüs sonrası hayatın ve dünyanın evrildiği başka bir alanda eğitim ve öğretimin nasıl etkilenebileceğinin bir parçasını değerlendiriyoruz. Özellikle Arapçanın uzaktan eğitimi konusunda sizlerin değerli görüşleri yaklaşımları bu çalışmalara önemli katkılar verecektir” dedi.
Doç. Dr. Aydın, “Koronavirüs süreci bize gösterdi ki süreç sona erse bile dijital platformlar uzaktan ve online eğitimler ya da çalışmalar bizim bundan sonra günlük hayatımızın önemli bir parçası olacaktır. Süreç bitiminde örgün öğretime geçsek bile artık bütün dünya bütün eğitim kurumları, en iyi ihtimalle bir harmanlama modelini gündemlerine getirmek zorundalar. Muhakkak ki örgün eğitimin yanı sıra dijital uzaktan eğitimi de bunun bir parçası haline getirmek durumundayız” dedi. Bu anlamda Arapçanın uzaktan eğitim alanında özellikle dil eğitiminin diğer alanlara göre daha avantajlı bir durumda olduğunu belirten Doç. Dr. Aydın, “Bu platformlarda Arapça eğitimini uzaktan eğitim olarak dijital platformlarda nasıl daha etkin kullanabileceğimiz yönünde ki bu çalışmalar hepimize ışık tutacaktır” dedi.
Doç. Dr. Mustafa Aydın’ın ardından merkezi Londrada bulunan Nexus Dil Merkezi Müdürü Cemal et-Temimi konuşmasını yapmak üzere söz aldı. Cemal et-Temimi’nin ardından Cezayir al-Laqawat Üniversitesi Rektör Yardımcısı Dr. Messaoud Dadoune, teknik nedenlerden dolayı çalıştaya katılamadığını bildirdi. Çalıştay FSM İslami İlimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet Turan Arslan’ın konuşmasıyla devam etti. Prof. Dr. Arslan, Arapça öğreniminden bahsetti. Arapça konuşabilmesinin Arap radyolarını dinlemesiyle geliştirdiğini söyleyen Prof. Dr. Arslan, şu anda Arapça öğrenimi imkânlarının çok çeşitli imkanlarda geliştiğini ifade etti.
İlk gün oturumu İÜ Dil Merkezi/Famer Öğretim Görevlisi Dr. Abdulcabbar Mohammed Kadhim el-Ğureyri’in örnek sunumu ile devam etti. Dr. Abdulcabbar Mohammed Kadhim el-Ğureyri, ‘Uzaktan Arapça Öğrenimi Farabi Merkezinde Medya Örneği’ başlıklı sunumu ile başladı. Dr. Abdulcabbar Mohammed Kadhim el-Ğureyri, online olarak gerçekleştirdikleri bir dersi katılımcılarla paylaştı. Dr. Abdulcabbar Mohammed Kadhim el-Ğureyri’nin ardından teknik sorunlar nedeniyle çalıştaya katılamayan Irak Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ali Salih el-Jabûrî, özel bir video gönderdi.
İstanbul Üniversitesi Yabancılara Türkçe Öğretiminde İhtisas Sahibi Olmuş Bir Üniversitedir
Çalıştayın değerlendirme konuşmasını yapmak üzere İÜ Dil Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mehmet Yalçın Yılmaz, söz aldı. Doç. Dr. Yılmaz, “Bugün bu çalıştayın en önemli kısmı koronavirüs sebebiyle dünyada interaktif eğitimin, online eğitimin bir anda dünya gündeminde ön sıraya oturması oldu. Dünyada nüfus itibariyle, tarihsel kökleri itibariyle Arapça son derece önemli bir dildir ve Türkçede konuşulduğu coğrafya itibariyle tıpkı Arapça gibi bir anlamda lingua franca (uluslararası ortak dil) yolundadır. Bu iki kadim dilin eğitici ve öğreticilerinin birlikte yapabileceği çok fazla çalışma bulunmaktadır” dedi. İstanbul Üniversitesi’nin yaklaşık 80 yıldır yabancılara Türkçe öğretiminde ihtisas sahibi olmuş bir üniversite olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Yılmaz, özellikle son 20 yıl içerisinde dünyada 140 ülkeden gelen öğrencilere Türkçe öğretildiğini bildirdi. Doç. Dr. Yılmaz “Biz Türkçe ve Arapça öğretiminin bu yeni dönemde internet tabanlı sürecinde birçok iş birliği yapmaya hazırız. Bu anlamda Famer ve Nexus ile Arapça alanında yapılacak birçok çalışmayı birlikte daha iyi koşullara getireceğiz. Bugün yaklaşık 1000 öğrenciye uzaktan eğitimle Türkçe öğretmekteyiz. Türkçe ve Arapça öğretiminde özellikle düzey belirlemede ve ölçme standartlarında mutlaka iş birliği içerisinde olmamız ve birbirimizin seviye belgelerini detaylıca anlamamız gerekiyor” dedi. Doç. Dr. Yılmaz, ayrıca çalıştaya katılan konuşmacılara bir aylık Türkçe online kursu hizmete açmak istediklerini belirtti ve hem Türkçe öğretim yönetmelerini görmeleri için hem de Türkçe öğrenerek daha çok iletişim sağlayabileceklerini ifade etti. Doç. Dr. Mehmet Yalçın Yılmaz’ın ardından çalıştay toplu fotoğraf çekimi ile sona erdi. Çalıştaya yurt içinden ve dışından idareci ve yönetici konumunda akademisyenler ile konunun uzmanları katıldı.
Çalıştay 3 Gün Sürecek
Her gün farklı konuların ele alınacağı ve 3 gün sürecek olan çalıştayda oturumlar, akşam saat 20:30-23:00 saatleri arasında yapılacak. Konuşmacılar 28 Mayıs ikinci oturumunda “Dijital ortamda Arapça Öğretimi ile değerlendirme kriterleri”, 29 Mayıs üçüncü ve kapanış oturumunda ise “Dijital ortamda dil öğretimi ve uzaktan eğitimin güçlü ve zayıf yönleri” konu başlıkları ekseninde değerlendirmelerde bulunacak.
Çalıştay’ın ikinci gününde ise Dicle Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Eyyup Tanrıverdi, Ürdün Üniversitesi Dil Merkezi Müdür Yardımcısı Prof. Dr. İbrahim Er-Rababi’a, Selçuk Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokul Müdürü Ve Arap Dili Ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Kazım Ürün, Ürdün El-İlm Li’l-Cemî Arapça Dil Merkezi Müdürü Dilayr Ali Muhammed, Atatürk Üniversitesi Arap Dili Ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nevzat Hafız Yanık, FSM İslami İlimler Fakültesi Öğretim Görevlisi Dr. Recep Ramadan Abdülvahhab ve Aydın Üniversitesi Arapça Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Elmalı canlı yayına katılarak sunumlarını gerçekleştirecek.
İÜ İlahiyat Fakültesi Arap Dili ve Belagati Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Sultan Şimşek, Alkalem Üniversitesi’nden Arap Dili ve Kur’an Bilimleri Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Halid Ewan İsmail, 29 Mayıs Üniversitesi Arapça Mütercim-Tercümanlık Bölüm Başkanı Doç. Dr. Kerim Açık, Marmara İlahiyat Fakültesi Arap Dili ve Belagati Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halil İbrahim Kaçar, İÜ Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ömer İshakoğlu’nun konuşmacı olarak katılacağı Çalıştay’ın üçüncü oturumu, İÜ Dil Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mehmet Yalçın Yılmaz’ın değerlendirme ve kapanış konuşmasıyla sona erecek.
Çalıştay, Edebiyat Fakültesi YouTube Kanalından Canlı Yayınlandı
Koronavirüs küresel salgını sebebiyle Zoom uygulaması üzerinden çevrimiçi gerçekleşen olan çalıştay, aynı zamanda İÜ Edebiyat Fakültesi YouTube Kanalı’ndan da canlı olarak yayınlandı. İkinci ve üçüncü oturumlarda yine bu şekilde düzenlenecek. Herkese açık olarak düzenlenen programı aşağıdaki bağlantıya tıklayarak YouTube kanalımızdan izleyebilirsiniz.