Çarşamba, Haziran 25, 2025
  • İletim Arşiv
  • Künye
  • İletişim
İletim
  • Anasayfa
  • Eğitim
    • İstanbul Üniversitesi
    • İÜ İletişim Fakültesi
    • Hocalarımızın Kaleminden
  • Bilim
  • Sağlık
  • Kültür-Sanat
  • Yaşam
  • Spor
  • Teknoloji
  • Foto Galeri
  • Giriş
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
İletim
Anasayfa İstanbul Üniversitesi

“Türk Kadınları Çağdaşlarının Ötesinde Haklara Sahipti”

İLETİM Tarafından İLETİM
22 Ocak 2021
içinde İstanbul Üniversitesi
0
“Türk Kadınları Çağdaşlarının Ötesinde Haklara Sahipti”
0
PAYLAŞIM
1.3k
GÖRÜNÜM
Share on FacebookShare on Twitter

Haber: Mahmut Enes AĞCA

İstanbul Üniversitesi Kadın Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından Dr. Öğretim Üyesi Hülya Semiz Türkoğlu moderatörlüğünde düzenlenen Güz Webinar Serisi’nin kapanış konuşmasında Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feyzan Göher, Türk Kültüründe Kadın konulu kapanış konuşmasını gerçekleştirdi.

İlgili Haberler

Radyo Tiyatrosu Projesiyle Görme Engelli Çocuklara Erişilebilir Sanat Deneyimi

Radyo Tiyatrosu Projesiyle Görme Engelli Çocuklara Erişilebilir Sanat Deneyimi

11 Haziran 2025
İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi “Education and Communication: Being & Becoming Citizens in An Interconnected World” Konferansına Ev Sahipliği Yapacak

İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi “Education and Communication: Being & Becoming Citizens in An Interconnected World” Konferansına Ev Sahipliği Yapacak

10 Haziran 2025

Türk kültüründe kadın konusunun, Türk tarihi kadar derin, Türk kültür coğrafyası kadar geniş bir konu olduğunu ifade eden Prof. Dr. Göher, “Orta Asya bozkırlarında şekillenen Türk kadın kimliğinden tutun Selçuklu ve Osmanlıda kadının konumu, Türkiye Cumhuriyeti ile kazanılan haklardan günümüzde kadının konumuna değin oldukça geniş bir yelpazede ele alınması gereken bir konu olduğunu” belirtti.

“Türk Toplumlarında Kadının Saygın Bir Konumu Vardır”

Türk kültür yapısının dünyadaki çoğu medeniyet gibi ataerkil yapısıyla bilindiğini aktaran Prof. Dr. Göher, “Özkul Çobanoğlu gibi bilim insanları, mağara duvar resimleri ve devam eden kültleri göz önünde bulundurarak, Türk kültürünü ortaya çıkaran etnogenezin en eski formunun anaerkil bir yapıya sahip olduğunu ve devamında bunun değişim geçirerek nadir bulunan bir kadın erkek eşitliğini dönüşmüş olacağını söyler” dedi.
“Türklerde temelde bir ataerkil yapı görmekle birlikte, ilk başlardaki ataerkillik iddialarını aklımızda bulundurmamız gerekiyor. Türklerdeki ataerkillik, pederşahi yerine pederi olarak adlandırılan türdendir. Yani İran ya da Roma medeniyetinde olduğu gibi erkeğin mutlak bir hakimiyeti söz konusu değildir” şeklinde sözlerini sürdürdü.

Prof. Dr. Göher, eski Türk medeniyetinde kadının önemli hakları, toplum içinde saygın bir konumu olduğunu dile getirirken, Çin kaynaklarında defalarca zikredildiği üzere, Kağanın savaşta olması gibi durumlarda sık sık katunlar, yani hatunların devletin idaresini üzerlerine aldıklarını kaydetti. Buradaki yönetimi biçiminin perde arkası bir yönetim olmadığını; hukukla, kanunla ve açık bir biçimde kadının idaresi söz konusu olduğunun altını çizdi.

Türk toplumundaki kadının konumunun yalnızca hatunlar ile sınırlı olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Göher, “Tıpkı hükümdar olmadığında Hatunun ya da kağanın annesinin devleti idare etme hakkı olduğu gibi sosyal yaşantıda kadınlar, aile reisinin olmadığı durumlarda evin ve hizmetkarların idaresini üzerine aldıklarını” söyledi. Aile ocağında, iç görevi yürüten kadın, ocağın başı olan erkeğe karşı sorumlu olmakla birlikte, hak ve yetkiler açısından eşit özelliklere sahip olduklarını vurguladı.

“Türk Kadınları, Çağdaşlarının Ötesinde Haklara Sahipti”

Türk tarihinde, kadının o dönemki çağdaşları Çin, Hindistan veya Arap dünyasının tersine kadınların hiç aşağılanmadıkları görünmektedir.” Tespitinde bulunan Prof. Dr. Göher, “Yakın döneme değin Arap toplumlarında kadınların haklarından söz etmek dahi imkansızdır. Bir erkek istediği kadar kadınla evlenebilir. Roma döneminde de erkek, eşini istediği zaman öldürebilir, satabilir, istediği zaman boşayabilir. Hintlilerde kadın evlendiğinde vesayeti kocasının üzerine olurdu. Kocası öldüğünde oğulları veya erkek kardeşleri vesayeti üstlenmediği durumlarda kadın da öldürülerek kocasının yanına gömülürdü. Türk kültüründe ise bırakın boşandığında ortada kalmayı, kadının kendisinin boşanma hakkına sahiptir” sözleriyle Türk toplumundaki kadınların çağdaş medeniyetlerdeki kadınlardan çok ileri seviyede hak ve özgürlüklere sahip olduğuna değindi.

“Boşanabilme Türk Kadınlarına Özgü Bir Ayrıcalıktır”

“Türk kültüründe, ailede ölüm ve boşanma durumlarında geride kalan ya da ayrılan kadın, tekrar evlenebilmekteydi. Böyle durumlarda hem erkeğin hem de kadının çocukları yeni aileye dahil olmaktaydı” şeklinde konuşmasını sürdüren Prof. Dr. Göher, “Boşanabilme, Türk kadınına özgü bir ayrıcalıktır. Günümüzde oldukça normal gibi görünebilir. Sık yapılan hatalardan biri anakronizm hatasına düşmektir. Yani, günümüzün şartlarıyla geçmişi değerlendirmek” dedi.

“Türk Kadınları Modaya Yön Verirdi”

Türk kadınlarının giymiş olduğu elbiseler, o dönem farklı toplumlarda moda haline geldiğini ifade eden Prof. Dr. Göher, Hazar Prensesi Çiçek’in VII. Yüzyılda, Bizans sarayında giydiği Türk tipi elbisenin moda akımı oluşturduğunu, benzer biçimde Uygur kadınları ve Köktürk kadınlarının kıyafetleri Çin’de taklit edildiğini aktardı.

Prof. Dr. Göher, “Arp, Türklerde kadınla özdeşleştirilmiş çalgılardan bir tanesidir. Osmanlı dönemindeki minyatürlere baktığımızda da yine çengin kadınlar tarafından icra edildiğini, Selçuklu seramiklerine baktığımızda da yine çengin kadınlar tarafından icra edildiğini görmekteyiz. Selçuklularda erkeğin, kadına serenat yaptığını da görmekteyiz. Bu dönemde diğer medeniyetlerde kadının adı dahi yer almıyor” şeklinde konuşmasını sürdürdü.

Çin kaynakları Uygur döneminde, askeri müzik dışında farklı müzik türleri ve müzik grupları olduğunu belirtiyor. Bunlar, kendi içlerinde halka konserler verdiği gibi, Çin ve İran’ a da giderek konserler sunmuştur. Dinleyicilerin çok eğlendiği, ruhlara ve gönüllere ferahlık verdiği, temsillerde kadın ve erkek sanatçıların bir arada yer aldığı yine Çin kaynaklarında belirtiliyor.

Uygurlarda da tek eşliliğe önem verilmiş, gayri meşru ilişkiler hoş karşılanmamıştır. Hatta bu durum Turfan harabelerinde bulunan bir Uygur türküsünde de dile getiriliyor.

Türk kültüründe kadının konumunun çağdaşı olan diğer medeniyetlere oldukça farklı geldiğini aktaran Prof. Dr. Göher, İbn-i Fadlan’ın şaşkınlığını şu sözlerle aktardı: “Abbasi halifesi tarafından itil Bulgar Hanı İlteber Almış Han’a gönderilen heyet içerisinde İbn-i Fadlan da yer alıyor. Bu heyeti kabul ederken hükümdarın yanında eşinin de yer alması, İbn-i Fadlan’aa çok garip geliyor. Çünkü, Arap dünyasında böyle bir şey söz konusu dahi olamaz. Hatunun, hakanın yanında oturduğunu, hediyelerin hatuna da sunulduğunu ve halkın huzurunda hatuna hilat giydirildiğini hayret içerisinde ve garipseyerek anlatıyor. Oysaki bu Türkler için yüzyıllardır devam eden bir durum. Cesareti, asaleti ve zekasıyla kazan hanlığında saygıyla anılan Sündüke, Uygur Sultanı İpar Dilşad Hatun, zorlu Arap coğrafyasında memlukleri yöneten Şecerüddür, devlet idare ediyor. Kutluk Türk devletini yöneten Türkan hatun, Delhi Türk devletini yöneten Raziye Begüm Sultan, tarihe adlarını yazdırmış Türk kadın sultanlar arasında.”

“Türk Töresine Göre Kadının İtilip Kakılması Mümkün Değildir”

“Türk kadını tarihte asalet, mertlik, cesaret, savaşçılık, zekâ, güzellik özellikleriyle anılıyor. Bunun Türk destanlarına da yansıdığını görüyoruz. Destanlar doğrudan bir tarihi belge olarak kabul edilmezler. Ancak, ait oldukları kültüre ait birçok ipucu barındırırlar. Hem Türk tarihinde hem de kültür araştırmalarında destanları dolaylı belgeler olarak kabul ederiz. İçlerindeki doğaüstü anlatımları eleyerek, göçler, savaşlar, toplumsal yapı gibi konularda, biz destanlara danıştıklarını” ifadelerini kullanan Prof. Dr. Göher, “Türk destanlarında, Türk kadınlarına verilen önemin, onun sosyal konumunu gösteren pek çok örnekle doludur. Kadına kutsallık katan Türk töresine göre, dövülmesi, horlanması veya itilip kakılması mümkün değildir” ifadesinin altını çizdi.

Türk destanlarında kadının daima erkeğin yanında, onların güç ve ilham kaynağı olduğunu belirten Prof. Dr. Göher, “Kahramanın yanında savaşan, iyi atan binen, iyi savaşan kadın figürlerine Türk destanlarında ve Türk hikayelerinde sıklıkla rastlıyoruz. Dede korkut hikâyelerinde yer alan Bamsı Beyrek’teki Banu Çiçek bunun en güzel örneklerinden biridir. Kara Kırgızlardan derlenen manas varyantında kadın evin koruyucusu olarak ifade ediliyor. Türk destanlarında kahramanların hata yaptıkları dönemde kurtarıcıları hep Türk kadınları olmuştur. Ve destanlarda kadınların sözünün dinlenmediği yerde kahramanların başına hep kötü şeyler gelmiştir. Burada da tırnak içinde destanlarımızı okuyun, diyor ki kadınların sözünün dinlenmediği yerde kahramanların başına kötü şeyler gelmiştir. Gerek battal gazi gerekse manas, Köroğlu gibi destanlarda erkek gibi silah kullanan güreşen kadınlara rastlıyoruz” şeklinde açıklamalarını sürdürdü.

Son bölümde, Türk müzik kültüründeki kadın kamlara değinen Prof. Dr. Göher, katılımcıların soruları yanıtlayarak konuşmasını tamamladı.

Etiket: feyzan göherkadın çalışmalarıkadın çalışmaları webinar
Önceki Gönderi

Covid-19’un Kirlilik Mirasları Geleceğimizi Tehdit Ediyor

Sonraki Gönderi

Vefatının 2. Yılında Bir Yıldızın Portresi: Ayşen Gruda

Sonraki Gönderi
Vefatının 2. Yılında Bir Yıldızın Portresi: Ayşen Gruda

Vefatının 2. Yılında Bir Yıldızın Portresi: Ayşen Gruda

HABER KATEGORİLERİ

  • Bilim
  • Eğitim
  • English
  • Foto Galeri
  • Genel
  • İletim
  • İstanbul
  • İstanbul Üniversitesi
  • İÜ İletişim Fakültesi
  • İÜWEBTV
  • Köşe Yazıları
  • Kültür-Sanat
  • Manset Haber
  • Manset Yani
  • Sağlık
  • Spor
  • Teknoloji
  • Yaşam

ÖNE ÇIKAN KONULAR

10 Kasım Atatürk atölye basketbol belgesel bilim deprem Dr. Öğr. Üyesi Ümit Sarı ekonomi erasmus eğitim film futbol iletim iletim gazetesi iletişim iletişim fakültesi atölyeleri istanbul istanbul üniversitesi istanbul üniversitesi iletişim fakültesi iü iü iletişim fakültesi iüwebtv kadın kültür sanat medya mezuniyet prof. dr. ergün yolcu Prof. Dr. Mahmut Ak psikoloji radyo radyo iletişim sanat sağlık sergi sevgi şahin sinema siyasal bilgiler fakültesi sosyal medya spor tarih teknoloji tercih ve tanıtım günleri yapayzeka İletişim Fakültesi

ÖNE ÇIKAN HABERLER

  • Yarım Asırlık Bir Dev : Sezen Aksu

    Yarım Asırlık Bir Dev : Sezen Aksu

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • İlk Türk Futbol Takımı: Black Stockings FC (Siyah Çoraplılar)

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • Kamondo Merdivenleri’nin Bilinmeyen Hikayesi

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • Tarihten 4 İlginç Bilgi

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • Psikoloji Tutkunlarının İzlemesi Gereken 7 Film

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0

Bizi sosyal medyada takip edin

Son Haberler

  • Kitaba Mülkiyet Kazandıran Sanat: Ekslibris
  • Marmara’nın Derin ve Sessiz Çığlığı: ‘Derin Marmara’ Belgeseliyle Gün Yüzüne Çıkıyor
  • Fenerbahçe’nin Simgesi: Sarı Kanarya Nereden Geliyor?

Kategoriler

  • Bilim
  • Eğitim
  • English
  • Foto Galeri
  • Genel
  • İletim
  • İstanbul
  • İstanbul Üniversitesi
  • İÜ İletişim Fakültesi
  • İÜWEBTV
  • Köşe Yazıları
  • Kültür-Sanat
  • Manset Haber
  • Manset Yani
  • Sağlık
  • Spor
  • Teknoloji
  • Yaşam

Özel Haberler

Kitaba Mülkiyet Kazandıran Sanat: Ekslibris

Kitaba Mülkiyet Kazandıran Sanat: Ekslibris

24 Haziran 2025
Marmara’nın Derin ve Sessiz Çığlığı: ‘Derin Marmara’ Belgeseliyle Gün Yüzüne Çıkıyor

Marmara’nın Derin ve Sessiz Çığlığı: ‘Derin Marmara’ Belgeseliyle Gün Yüzüne Çıkıyor

20 Haziran 2025
Fenerbahçe’nin Simgesi: Sarı Kanarya Nereden Geliyor?

Fenerbahçe’nin Simgesi: Sarı Kanarya Nereden Geliyor?

16 Haziran 2025
  • İletim Arşiv
  • Künye
  • İletişim

İstanbul Üniversitesi İletşim Fakültesi İletim Gazetesi / © 2022

Tekrar Hoşgeldiniz!

Aşağıdaki hesabınıza giriş yapınız

Şifreni mi unuttun?

Lütfen Şifrenizi Alınız

Şifrenizi sıfırlamak için lütfen kullanıcı adınızı veya e-posta adresinizi giriniz.

Giriş Yapmak
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle

İstanbul Üniversitesi İletşim Fakültesi İletim Gazetesi / © 2022