Haber: Umut Şaşkın
Türk Twitch yayıncılarının büyük bir çoğunluğu, ortaya çıkan kara para aklama olayından sonra #TemizTwitch hareketini başlattılar.
Nedir bu Twitch?
Twitch, bir canlı görüntü akışı platformu olarak günümüz dijital dünyasında yer alıyor. Ayrıca yeni nesil televizyon da denilebilir. İnsanlar bu platformda, bazı kurallara uyarak içerik üretebiliyorlar. Tabii geleneksel medyadan daha az sansüre sahip olan mecra, 2009 yılında Justin TV adıyla çıkış yaptı.
Geçtiğimiz senelerde Amazon tarafından satın alınan Twitch, çeşitli konularda yayın imkanları sunuyor. Bu sunduğu imkanlar bir kenara Twitch geçtiğimiz günlerde büyük bir skandala karıştı.
Ekim ayının başında bir grup hacker, Twitch’in verilerini sızdırdı. 125 GB’lik veri ile Amazon’un henüz duyurmadığı projeleri de dahil olmak üzere Twitch üzerindeki tüm yayıncıların bilgileri ifşa edildi. Bu veriler 2019 yılından günümüze kadar olan süreci kapsıyor. Olay, Twitch tarafından da onaylandı. Daha sonra bir grup yayıncı da kendi bilgilerine bakmak isterken verilerde bir dengesizlik fark etti. Sızan bilgilere göre, bazı yayıncılar az izlenmesine rağmen çok para kazanıyor, hatta durum öyle bir boyuta ulaşmış ki, Türkiye’nin en çok izlenen yayıncıları gelir sıralamasında gerilere düşmüş.
Fiyaskoyu Ortaya Çıkardı!
Durumu fark eden yayıncılar, verileri daha fazla inceleyerek sosyal medyada paylaştı. Bilgiler çok hızlı yayıldı ve genel çoğunluğun dikkatini çekti. Birkaç Twitter hesabı verileri analiz ederek normalden daha fazla para kazanan yayıncıları sorgulamaya başladı. Sonunda bazı yayıncılar suçlarını itiraf etti.
Nasıl yapıldı?
Öncelikle Bit nedir? Bit, yayıncılara destek olmanın yollarından birini oluşturuyor. Paranızı Bit’e çevirdiğinizde yapabileceğiniz tek şey yayıncıya bağış olarak aktarmak. Yayıncı da o Bit’i paraya çevirir. İddialara göre, kara para aklayan kişiler yayıncılara mesaj atıp; “Bizim 10,000 adet WPS’imiz (uzaktan bilgisayar, bot) var. Amerika’daki reklam izleme sistemi üzerinden bu botlara reklam izletip bit kazanacağız. Bu Bit’leri de size atacağız. Siz de o Bit’leri paraya çevirip belli bir yüzdesini bize geri atacaksınız. Böylece hepimiz kazanacağız.” dedi. Bunu duyan bazı yayıncılar, bu kişilerle anlaşıp parayı tekrar geri gönderdi ve böylece suça ortak olmuş oldu. İşin aslı ise şöyle; bu kişiler çalıntı kredi kartları ile gizli bağışçı olarak yayıncıdan parayı alıyor. Yayıncı ile yapılan anlaşmaya göre, yüzde 20 ile yüzde 80 arasında bir geri alma mevcut. Bu çalıntı kredi kartlarının İran’a ait olduğu ve Azerbaycan’daki bir paravan şirket tarafından kontrol edildiği iddia edildi. Aktarılanlara göre, bu kişiler, paraları kripto cüzdanları üzerinden aldı. Böylece takibi de imkansızlaştı.
Twitch Prime
Bu büyük olay, çok daha geçmişte yaşanan ‘Fake Twitch Prim’ olayını akıllara getirdi. Öncelikle Twitch Prime nedir? Amazon Twitch’i satın aldıktan sonra hizmetlerini birleştirdiği bir abonelik sistemi çıkardı. Adına da ‘Twitch Prime’ dedi. İçinde, Amazon’dan hızlı, öncelikli ve indirimli alışveriş, Prime Video üyeliği, Prime, Gaming üzerinden ücretsiz oyunlar ve başka oyunlar için eklentiler son olarak da Twitch üzerinden bir yayıncıya ücretsiz abonelik hakkı tanıdı.
Twitch Prime ilk çıktığı zaman içinde para olmayan ön ödemeli kredi kartlarında alımlar olmuştu. Buna Fake Twitch Prime deniliyordu. Yayıncı böylece Twitch’ten tam abonelik parası oluyordu. Bunun açığa çıkmasının ardından Twitch sert bir kararla o dönemki Prime gelirlerini kesti. Sonucunda hakkıyla para kazanan yayıncılar paralarını alamadılar. Aydan aya geçinen yayıncılar çok zorlandılar ve hatta o ay taşınmayı planlayan bir yayıncı bunu gerçekleştiremedi.
Topluluk Tepki Gösterdi
Olayların ortaya çıkması genişçe yayılmasının ardından yayıncılar isyan ettiler. Hem tüm bilgileri sızdırılmış hem de çalıştıkları platformda kara para aklandığını öğrenmişlerdi. Üstelik bu işi üstenci bir dille, “Herkes yapıyor”, “Ben o yapanlar da paraların çalıntı olduğunu bilmiyordum” ya da savunmaya geçenler ama daha da dibe batanlar: “Ben şuraya buraya bağışlar yapıyorum”, bakıyorum” gibi söylemlerle geçiştirmeye çalışıyorlardı.
Twitch tarafından herhangi bir açıklama ve yaptırım gelmediği için insanlar kendilerince çözüm aramaya çalıştılar. Birkaç gönüllü verileri inceleyerek tam bir araştırmacı gazetecilik örneği gösterdi ve olayın kapanmasını engelledi.
Peki #TemizTwitch Nedir?
Konu hakkında bize detaylı bilgi vermesi için kendisi de bir Influencer olan Murathan Akın de görüştük. Kendisi de birkaç ay Twitch üzerinden yayın açmış. Akın konu hakkında bildiklerini bize şu şekilde aktardı: “Her şey İrem Sakmar’ın, ‘ZAMANI GELDİ’ temiziwitch” tweet’i ile başladı. Ardından bunu gören Orhun Kayaalp. (ikisi de yayıncı) Twitch’in harekete geçmemesinden ötürü tepki olarak bir hafta yayın yapmayacağını duyurdu ve herkesi katılmaya davet etti. Ardından kendisinin de beklemediği bir ilgi aldı ve yayıncıların çoğu da bu eyleme katıldı. Murathan’a göre, çok önemli olan bu hareket aynı zamanda sorunlar üretiyordu: “Düşünsenize çalıştığınız iş yeri berbat bir halde regüle ediliyor hatta edilmiyor bile orada çalışmak istememek çok doğal. Sen bu insanlara sahip çıkmayacaksan, işini düzgün yapmayacaksan o insanlar da gider.” Kendisi dolandırıcıların teklif götürebileceği makul kişilerden sayılandı ama şanslıydı ki hiçbir teklif gelmedi. Twitch’ten ilk açıklama 4 gün sonra geldi. Aslında gelmedi de zorla alındı denilebilir. Playerbros ve MiddleEastEye siteleri bir Twitch sözcüsüne ulaşıp bilgi aldılar Sözcü yasaklanmış davranışlara karst kararlı bir şekilde yol aldıklarını, Türkiye’deki 150’den fazla yayıncı ile iletişim halinde olduklarını söyledi.
Dolandırıcılar Pişkin!
Twitch tarafından herhangi bir yaptırım gelmeyince, dolandırıcılar #temiztwitch hareketine katılan yayıncılara tehditlere başladılar. Özellikle yayıncı Pqueen başta olmak üzere birçok yayıncıya sahte kartlarla bit atıldı ve bu bitler aracılığı ile kişilerin adresleri ifşa edildi. Murathan Akın’a göre, bu bardağı taşıran son damlaydı ve artık hukuki bir yaptırım yapılmalıydı.
Bir hafta geçti. Twitch’ten bir yaptırım gelmedi. Yaymcılar bir gün boyunca ekranlarını kararttırlar ve birçoğu platformu bırakma kararı aldı.
Twitch’ten Hala Ses Yok!
Olayların üzerinden neredeyse iki ay geçmesine rağmen Twitch hiçbir şey olmamış gibi davranıyor. İnsanlar çaresiz ve ne yapacaklarını bilmiyorlar. Akın’a göre, Twitch, kendisinin alternatifi olmadığını düşündüğü için “zaten bana muhtaçlar” düşüncesinde ve but yüzden bir yaptırım yapılmıyor. Akın’a göre, insanların da bu olayda etkisi var ve “Alışkanlıklarını bırakamıyor insanlar kolay kolay.” yorumunda bulundu
Onun umudu da internetin daha güvenli ve temiz bir yer olmasında ama şu an için ne olacağını belirsiz.
Kim Bu İnternetten Para Kazananlar?
Murathan’ı yakalamışken internetten para kazanma yani Influencer’lik işinden de bahsetmesini istedik.
Murathan Akın, Influencer’lik hayatına 2015 yılında ablası aracılığı ile başlamış. Video içerikler bu kadar popüler değil iken blog yazıyorlarmış. Sonra bu işi Instagram ve Youtube’a taşımışlar. Hobi olarak başlayan işlerinde yavaş yavaş kitle toplamışlar.
Bir işi şöyle işliyor: Menajerine bir marka geliyor ve “Benim böyle bir pantolonum var, daha çok pantolonun gözükeceği bir şekilde seni giydirmek istiyoruz.” diyor. Kendisine ulaştıkları da oluyormuş ama menajeri aracılığı ile daha rahat oluyor. Daha sonra örnek fotoğraflar markaya yollanıyor ve onay alırsa da paylaşım gerçekleşiyor.
“Okulumun parasını bu sayede verebiliyorum”
Akın’ın ifadelerine göre, işler hobi olmaktan çıktığı zaman hayatları çok değişmiş. Özellikle maddi ‘açıdan’. Hatta okulunun parasını bu sayede verebiliyormuş kendisi.
“Her şey reklamlaştı günümüzde”
Influencer pazarlamanın, şirketlere cazip geldiğini söylüyor Murathan Akın, insanlar bu şekilde görmek istedikleri reklamları kendileri seçebiliyorlar. “Beni takip eden bana güveniyor, benden reklam almayı seçiyor, zaten her şey reklamlaştı günümüzde.” diyor. Kendisini kanaat önderi olarak görmeyen Akın, böyle kişilerin olduğunu ama onun kendisini daha çok giyim ve hayat tarzı Influencer’ı olarak gördüğünü söyledi.
“Hepimiz için zor zamanlar”
Akın’a a günümüz ekonomisinin etkilediğini sorduğumuzda iş imkanlarının onu nasıl etkilediğinden bahsetti. Markalar düştüğünden Türkiye’deki potansiyel müşterilerin azaldığını düşünerek anlaşma yapmayı da buna orantılı olarak azaltıyor. Ayrıca her şeyi marka da sağlamıyor, bazen kendisinin de bir şeyler alması gerekiyor ve mevcut alım gücü ile zorlanmaya başladığından söz etti.
”Türkiye’de vergi vermeden hiçbir iş yapılamaz!”
Vergi konusuna geldiğimizde güzel şeyler olduğunu, yeni çıkacak Vergi Reformu Paketi ile verdiği verginin düşeceğini söyledi. “İnsanlar sizin vergi ödemediğimizi düşünüyorlar.” sorduğumuzda ise, “Ödediğimiz vergi %25 gelir ve %18 KDV şeklindeydi. Şimdi daha iyi oldu %15’e sabitlendi.” yanıtında bulundu. Fakat ona göre, asıl sorun bu değil. Sosyal medyada çalışmak bir meslekten bile sayılmıyormuş. Bir iş tanımlarının olmadığını söylüyor. Para kazanmak için şirket açmaları gerektiğini ama açarken kendi meslekleri üzerinden açamadıkları bunun acilen çözülmesi gerektiğini dile getirdi. “Kimisi radyocu kimisi televizyoncu diye seçiyor. Tabelacı diye şirket açan arkadaşım bile var.” yorumunda bulundu.
”Toplumda bize karşı genel bir önyargı var.”
Murathan Akın, insanların aşırı iyi hayatlar yaşadıklarını düşündüğünü ama ülkedeki sorunlardan kendisinin de aynı şekilde etkilendiğini ifade etti. Ayrıca ülke gündemi hakkında konuşmadığı için tepki aldığını da söylüyor. Fakat sosyal medyanın kendisinin işi olduğunu ve aynı bir iş yerinde olduğu gibi belli kurallara uyması gerektiğini hatırlattı. Kendisinin giyim Influencer’s olduğunu belirten Akın, dileyen insanların siyasi alanda Influencer’lık yapan kişilere yönelmesi gerektiğini düşündüğünü söyledi. “Nasıl politik bir Influencer’a, ‘Sen neden giydiğin pantolondan bahsetmiyorsun’ demiyorsan bana da, ‘Neden siyaset yapmıyorsun?’ dememen lazım” diyen Murathan, sorunların farkında olduğunu fakat politikleşirse markaların kendisi ile çalışmayı bırakabileceğinden çekindiğini dile getirdi.
”Kendin gibi hissettiğin şeyleri yap”
Bu alanda çalışmak isteyen kişilere ne gibi önerileri olduğunu sorduğumuzda cevabı direkt “özveri” oldu. Yükselmek isteyen kişilerin yılmadan devam etmeleri ve kendilerini yaptıkları şeye adamaları gerektiğini ifade etti. “Sınırlarını bilmeleri ve özenti olmamaları Kendilerinden başka gerekir.” olmaya çalışmamalılar diyen Murathan Akın, kendisinin de bir zamanlar çok taktığını, fakat insanları etkilemenin öyle olmadığını fark etmiş; “Daha fazla insana ulaşacağım diye sevmediğim şeyleri seviyormuş gibi davranmak kadar saçma bir şey yok.”
