27 Şubat-8 Mart tarihleri arasında çevrimiçi olarak Türkiye’de, 27 Şubat – 5 Mart tarihleri arasında Institut français İzmir’de, 6-7-8 Mart tarihleri arasında Tire’de izleyici ile buluşan 5.Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali kadınlara ait dünyaların kapılarını aralıyor. 30 ülkeden, 150 filmin başvuru yaptığı festivalde, 80 yönetmenin 95 filmi gösterilmekte ve 12 film dünyada, 27 film ise, Türkiye’de ilk kez gösterilmektedir.
Ulusal ve uluslararası kategorilerde yarışan birçok film türü, Gülten Taranç’ın koordinatörlüğünde bu festivalle birlikte izleyicinin karşına çıktı. Daha çok kadınlara ait hikayelerin odağa alındığı filmlerin gösterildiği festivalde, kadınların bakış açısından hayatın anlamlandırılma meselesinin altı çizilmekte. Kadın yönetmenlerin perspektifinden dünyaya bakabilmek, kadınların var oluşlarını düşünmek bağlamında oldukça önemlidir. Bir kadının, başka bir kadının hikayesini anlatma meselesi, izleyicilerin filmi alımlama süreçlerinde işlevsel bir rol üstlenmektedir. Bu noktada, kadın yönetmenin temsil stratejisiyle, kadınlara ait hikayelerin, kadın izleyici ile buluşması, paylaşılan ortak dünyanın içinde süregelen sessiz ve manidar uzlaşmaların şekillenmesinde önemli hale gelmektedir.
Festivalde, çeşitli film türlerinin izleyiciyle buluşmasının yanı sıra film sonrası yönetmenlerle yapılan söyleşiler, yönetmenin zihnine ve ruhuna ulaşabilme imkanı sunmaktadır. Oyunculuk atölyeleri, çocuklarla yapılan müzik atölyeleri, film yapımı atölyeleri, belgesel film atölyesi gibi birçok atölye, festival izleyicisinin sinemayla olan ilişkisinin gelişiminde önemli görevler üstlenmektedir. Filmleri izlemek ve anlamak noktasında, sinemaya gönül veren izleyiciler bu festivalle birlikte sinemanın sürreal gezegenine ayak basarak bu gezegenin etrafında sinemayla bire bir etkileşim içine girmekteler.
Bazen gülerek bazen düşünerek bazen hiçbir şey söylemeden film izleme süreci sonrası sinema salonundan çıkan izleyiciler, onlara sunulan dünyaların içine dalarken belki de kendi dünyalarına ait bazı parçaları kendileriyle bütünleştirmekteler. Kadınların sessiz çığlıklarıyla haykırdıkları her mücadele alanında, kadın izleyici de kadın karakterler aracılığıyla kendi çığlıklarını atabilmenin olanaklılığını görmekte.
Bir dünya yaratmanın ne denli zor olduğunu bilenler, yaratılan bu dünyanın sunumunun da o denli zor olduğunun bilincindedirler. Kadın yönetmenlerin, bu dünyaları yaratabilme olanakları erkeklere oranla daha zor ve meşakkatli bir tablo çizmekte. Türkiye’de sinemanın başlangıç serüveninden günümüze gelene kadar geçen sürede film yönetmiş kadın sayısı, erkek sayısından oldukça azdır. Türk sinemasında 2000 ile 2012 yılları arasında vizyona giren filmlerden, yüzlerce erkek yönetmenin çekmiş olduğu filmlere karşılık sadece 26 kadın yönetmenin film çektiği gerçeği somut olarak ortadadır (Özdemir 2019: 39).
Kadın yönetmenler film festivali başlığıyla adını duyuran bir festival, kadınların sinemada var olma mücadelesinde bu bağlamda önemli bir görevler üstlenmektedir. Daha fazla kadın hikayesinin daha fazla kadın yönetmen tarafından izleyiciye sunuluyor olması kadınların görünürlüğünde ve bilinçlenmesinde etkendir. Bu denli işlevsel görevleri yerine getiren 5. Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali, kadınların hayata kattıkları tüm renkleri göstermesi bağlamında ve genç, üretken kadın yönetmenlerin teşvik edilmesi bağlamında da sinemaya katkı sağlamaktadır.
Kadınların emeği, kamusal alanın ve özel alanın her köşesine sızmış ve hayatın en görünmez zor köşelerini törpüleyen bir işlev göstermektedir. Bu emek, tek bir gün ile hatırlanmamalı, her zaman önemi ve değeri anlaşılır kılınmalıdır.
Sinemada kadınların seslerinin çoğalması, kadınların var olma mücadelesinde itici bir kuvvettir.
Kamera Göz Ulusal ve Uluslararası Film kategorisinde jüri olduğum bu festivalin sürekliliğini devam etmesi dileğimle, nice kadın yönetmenle tanışmak üzere nice festivallere…
Üreten ve kendi hayat hikayesinde münferit olan kadınlara saygı ve sevgiyle.
Doç. Dr. Berceste Gülçin Özdemir/ Sinema ABD
Kaynakça
Özdemir, B. G. (2019). Türk Sinemasının Kadın Yönetmenleri Konuşuyor. İstanbul: Der Yayınları.
