Haber: Beyza Köroğlu
Facebook grubunun ismini “Meta” olarak değiştirmesiyle fitili ateşlenen “Metaverse”, sanal gerçeklik (vr) ve artırılmış gerçeklik (ar) kelimelerinin birleşiminden oluşuyor. Metaverse, internet dünyasının geleceği olarak görüldüğü ve erken dönemde avantajlar yaratabileceği düşünüldüğü için, büyük yatırımcıların ve şirketlerin odak noktası haline geldi.
Meta’da diğer kullanıcılarla etkileşim içerisinde olabilir, iş toplantıları düzenleyebilir hatta konsere ve sergiye katılabilirsiniz. Yani, gerçek hayatta yaptığınız birçok şeyi sanal evrende deneyimlemenize olanak sağlıyor. Kullanıcılara istedikleri formda avatarlarıyla (istenilen görünümde, hareket eden ve konuşan dijital bir kopya) var olmayı vaat eden dijital evrenin henüz yeni olduğunu, bu nedenle avantajlarının yanı sıra dezavantajlarının da olabileceğini belirtmek gerekiyor.
Kötüye kullanımı da söz konusu
Günümüzde teknoloji farklı bir boyuta geçiyor, fakat insanoğlu gerçek dünyada var olan sorunları da dijital evrene taşıyor. Son zamanlarda sanal evrende yaşanan problemlerden biri de “Metaverse’te artan taciz vakaları”… Maalesef, sanal evrende saldırıya uğrayan kadın kullanıcıların sayısı gittikçe artıyor. Meta’da kullanıcılara karşı sesli ve sözlü saldırılar olabildiği gibi, sanal gerçekliğin daha iyi algılanmasını sağlayan, dokunsal (haptic) araçların kötüye kullanımı da söz konusu. Bu durum Metaverse’nin ileri safhalarda birçok suçlunun uğrak yeri olabileceği konusunu gündeme getiriyor. Örneğin; İngiltere’nin başkenti Londra’da yaşayan Nina Jane Patel, “Metaverse’’ tabanlı çevrimiçi video oyunu Horizon Worlds’e ilk girdiği anda, avatarının üç erkek tarafından taciz edildiğini açıkladı.
”Güvenli bölge işe yaramıyor”
Patel; “Horizon Venues Metaverse’e, tıpkı bana benzeyen, orta yaşlı, sarışın, kot pantolon ve uzun kollu bluz giymiş bir avatar olarak girdim. Girdiğim alan, tiyatro fuayesi gibi bir mekândı. 60 saniye içinde, üç erkek avatar bana doğru geldi ve uygunsuz bir şekilde dokunmaya başladı. Ben ne olduğunu anlayamadan önce, avatarımın hem üst hem de alt bedenine dokunuyor ve bu hareketlerinin ekran görüntülerini çekiyorlardı. Bunu yaparken de ‘Sevmiyormuş gibi yapma.’ gibi çirkin şeyler söylediler. Kaçmaya çalıştım ama beni takip ettiler. Bu insanların kim olduğunu bilmiyordum ya da kalıp araştırmak için zamanım yoktu.” ifadesiyle, sanal ortamda yaşadığı tacizi anlattı.
Patel ayrıca, Horizon’da, avatarların başkalarıyla fiziksel etkileşimden kaçınmak için girdiği “güvenli bölge”nin işe yaramadığını da bildirdi. Metaverse’te artan taciz şikayetleri üzerine, avatarlar arasına kişisel alanı koruma sınırı (personal boundary) konulmasını sağlayan yeni özellik sisteme eklendi. Kişisel korunma mesafesi sağlayan yeni özellikle, avatarlar arasında yarım metre mesafe olacak. Bu özelliğin ne kadar etkili olacağını ileriki günlerde göreceğiz.
Çok daha büyük problemlere yol açabilir
Siber suçlulara yeni bir zemin hazırlayan Metaverse, bu tür konulara dikkat edilmezse toplumda etik ve psikolojik sıkıntıların çoğalmasına sebebiyet verebilir. İnsanlar üzerinde yararları kadar zararlı etkileri de olabilir. Günümüzde, kadın hareketinin gelişmesi, cinsiyet eşitliğinin sağlanması, toplumsal yargı kalıplarının aşılması ve kendini ifade etmekte güçlük çeken bireylerin düşünce özgürlüğünün sağlanması gibi konularda dijital mecraların olumlu etkileri yadsınamaz. Diğer taraftan, bireylerin avatarlarıyla var oldukları, gerçeklik algısının tümüyle değiştiği ve dönüştüğü dijital evrende; kolektif bir düzenin parçası olan bireylerin sosyal medya aracılığıyla kazandıkları sanal cesaretle hiper gerçeklik yaşamaları sonucunda diğer kişilerin haklarını ihlal etmesi, çok daha büyük problemlere yol açabilir.
Sosyal ağlarda yaşanan erkeklik krizi, toksik maskülinite, ataerkil zihniyet ve söylemler; anonim kimlikli bireylerden oluşan sanal evrende kadına karşı hegemonyanın yeniden yaratılmasına neden olarak, adeta bir tehdit oluşturuyor. Yaşadığımız gerçeklikte milyonlarca insanın oyun dünyasında olduğunu ya da sosyal medyada sosyalleşen insanları düşünürsek, bu onların gerçeğe karşı seçimlerinden ibarettir. “Sizin seçiminiz ne olacak?” sorusuna yanıt aramamız gerekir. Sonuçta, bütün bu değişkenleri göz önünde bulundurarak ona göre hareket etmenin, eksi ve artıları değerlendirmede dikkatli olmanın faydası tartışılamaz.
