Haber: Zeynep Yüksel
İstanbul Üniversitesi Haber Merkezi
Günümüzde modern makinelerle yapılan dövme; bin yıllar önce bir çubuk yardımıyla yapılmaya başlandı. Bu ilkel yöntem, modernize bir şekilde bugün hala varlığını sürdürüyor. Makinesiz bir şekilde yapılan bu dövme türlerinin adı “stick and poke” ve “hand-poke.” Bu yeni türleri ve makineli dövmeden farklarını hand-poke dövme sanatçısı Murat Palancı ile konuştuk.
Makinesiz dövme yöntemleri olan stick and poke ve hand-poke birbirlerinden oldukça farklı. Stick and poke gelenekselken hand-poke bu yöntemin modern hali. Stick and poke, kelime anlamıyla da bir çubuk ve ittirmek demek. Bu dövme yöntemi; Güney Afrika, Tayland, Yeni Zelanda ve ülkemizde Mardin yöresinde varlığını devam ettiriyor. Ucunda iğne olan bir çubuğun arkasına sistematik bir kuvvet uygulanması ve dövme mürekkebinin deriye işlenmesiyle yapılan stick and poke, hand-poke yönteminin aksine günümüzde nadir olarak tercih edilen bir yöntem. Hand-poke kelime olarak el ile ittirmek anlamına geliyor. Steril dövme iğnesinin ucuna dövme mürekkebi alınarak el ile deriye işleniyor. Hand-poke, günümüzde çok tercih ediliyor.
Dört yıldır hand-poke dövme yapan dövme sanatçısı Murat Palancı, bu yöntemin detaylarını İstanbul Üniversitesi Haber Merkezi’ne anlattı. Palancı, İstanbul Üniversitesi Pazarlama ve Reklamcılık Bölümü mezunu ve dört yıldır hand-poke yöntemiyle dövme yapıyor. Çoğunlukla kendi tasarımlarını hand-poke dövmeyle buluşturan Palancı, Kadıköy/Yeldeğirmeni’ndeki bor.ink isimli stüdyosunda aktif olarak dövme sanatçılığı yapıyor.
Stick and poke ve hand-poke dövme hakkında bilgi veren Palancı, stick and poke’un çoğunlukla ritüellerle beraber yapılan geleneksel bir yöntem olduğu için günümüzde belirli yerler dışında yaygın uygulanmadığını söyledi.
“Daha az acıyor ve daha hızlı iyileşiyor”
Hand-poke dövmenin kalıcı olup olmadığı ve uygulanırken acıtıp acıtmadığı konusunda bilgi veren Palancı, “Makineyle yapılan dövmeyle aynı kalıcılığa sahip ama daha az acıyor. İğnenin tek tek batırılması makineli dövmeye nazaran süreci uzatsa da ciltteki travma etkisi de böylelikle azalıyor. Ciltteki travma etkisi azaldığı için hem daha az acıyor hem de daha hızlı iyileşiyor. Hand-poke dövmenin tamamen iyileşme süresi ise ortalama 2 hafta” dedi. Palancı, hand-poke dövmenin bir diğer artısının da kalp pili takan kişiler gibi makineyle dövme yaptıramayan insanlara da yapılabilmesi olduğunu belirtti.
“Aklınıza gelebilecek her dövme hand-poke ile yapılabilir”
Makinesiz dövme denilince insanların aklına yalnızca “minimal” dövmelerin geldiğini söyleyen Palancı “Tersine; gölgeli, renkli, detaylı ve büyük yani aklınıza gelebilecek her dövme hand-poke ile de yapılabilir” dedi.
“Kalitesiz mürekkep cilt kanserine götürebilir”
Son zamanlarda online alışveriş sitelerinde yaygın olarak satılan hand-poke dövme setlerinin güvenilir olmadığını vurgulayan Palancı, “İster makineli ister hand-poke dövme olsun, bu işte en önemli kısım mürekkeptir. Bu setlerin içindeki mürekkep şişeleri büyük çoğunlukla doldurma şişelerden oluşuyor. Mürekkep şişesinde ya güvenilir bir markanın adı yazıyor ya da yalnızca ‘siyah boya’ yazıyor. Güvenilir bir markanın adı yazsa da o marka olduğuna dair hiçbir kanıt bulunmuyor. Kalitesiz mürekkep cilt kanserine kadar götürebilir” diyerek bu sitelerdeki hand-poke dövme setlerinin alınmasına karşı olduğunu söyledi. Palancı, evde kendi kendine hand-poke dövme yapmak isteyen kişilerin bu dövme setlerini almak yerine güvenilirliği kanıtlanmış dövme malzemeleri satan bir dükkândan veya siteden malzemeleri tek tek temin etmelerini önerdiğini belirtti. Güvenilir olmayan setlerin, yalnızca pratik amaçlı suni deriye, muza ve portakala uygulanması durumunda alınabileceğini de sözlerine ekledi.
Hapishane Dövmesi Olarak da Biliniyor
Hand-poke dövmenin Türkiye’nin aksine dünyada çok bilinir olduğunu belirten Palancı, Türkiye’de hand-poke dövmenin “hapishane dövmesi” olarak da bilindiğini söyledi. Palancı ifadelerini şöyle sürdürdü: “Hapishanede mahkûmlara giysilerini dikebilmeleri için birbirlerini yaralayamayacakları şekilde iğne veya çuvaldız veriliyor. Mahkûmlar, kalemleri kesip mürekkebini bir şişe kapağına akıtarak çakmak yardımıyla bu mürekkebi ısıtıyorlar. Isıttıkları mürekkebi kendilerine verilen çuvaldız veya iğneyle alıp birbirlerine geleneksel olmayan ‘hapishane dövmeleri’ yapıyorlar. Hapishane dövmesinin mantığı hand-poke dövmeyle iğneyle manuel olarak yapıldığı için aynı fakat hapishane dövmesi steril olmadığı, amatör olduğu ve malzemeleri kötü olduğu için hand-poke’tan ayrılıyor.”
Palancı, konuşmasında son olarak bu işi yapmak isteyen insanların malzeme kalitesine ve pratiğe çok önem vermeleri gerektiğini söyleyerek eğer üniversitelerin Görsel Sanatlar bölümlerinden workshop daveti alırsa seve seve eğitim verebileceğini ifade etti.
