Perşembe, Mart 23, 2023
  • İletim Arşiv
  • Künye
  • İletişim
İletim
  • Anasayfa
  • Eğitim
    • İstanbul Üniversitesi
    • İÜ İletişim Fakültesi
    • Hocalarımızın Kaleminden
  • Bilim
  • Sağlık
  • Kültür-Sanat
  • Yaşam
  • Spor
  • Teknoloji
  • Foto Galeri
  • Giriş
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
İletim
Anasayfa Genel

Psikocoğrafya ve Türk Sineması: Kadın Karakterler İstanbul’da

İLETİM Tarafından İLETİM
13 Ocak 2023
içinde Genel, Kültür-Sanat, Manset Haber
0
Psikocoğrafya ve Türk Sineması: Kadın Karakterler İstanbul’da
0
PAYLAŞIM
64
GÖRÜNÜM
Share on FacebookShare on Twitter

Doç. Dr. Berceste Gülçin Özdemir

Bu yazı, ‘’Psikocoğrafya ve Türk Sineması: Kadın Karakterler İstanbul’da’’ (2022)  makalesine referansla yazılmış kısa bir metindir. Psikocoğrafya kavramını, filmlerle birlikte detaylı anlamlandırabilmek adına çalışmanın tamamının okunması önerilir.

İlgili Haberler

Tevfik Fikret’in Sığınağı

22 Mart 2023
“Depremin olduğu pazartesiden sonraki pazartesiye kadar sokaktaydık”

“Depremin olduğu pazartesiden sonraki pazartesiye kadar sokaktaydık”

3 Mart 2023

Çalışmayı detaylı okumak için buraya tıklayarak yazarın çalışmasına erişebilirsiniz.

TOZ BEZİ FİLMİNE DAİR:

Toz Bezi’nin Sildiği Kadınlar

Psikocoğrafya, bireylerin zihinlerinde oluşturdukları bilişsel haritalarla şehirlere içkin olmalarının yolunu açar. Türk Sineması’nda İstanbul şehrini izleyici çok kez görmüş ve şehrin sokaklarında iz sürmüştür. İzleyici, bazen şehrin bilinmeyen caddelerini arşınlayan bir gözetlemeci, bazen şehre tepeden bakan bir panoptik göz, bazen de karakterin bakış açısından alanları alımlayan olmuştur. Türk Sineması’nın başlangıcından bugüne dek yüzlerce filmde izleyici karşısına çıkan İstanbul, psikocoğrafik bakışın şehre içkinliğinin anlamlandırılması sağlamaktadır. Bu kısa metin, İstanbul’un psikocoğrafik bakış açısıyla tekrar düşünülmesinin önünü açmaktadır.

Toz Bezi filminde izleyici Maltepe semtinin Gülsuyu Mahallesi’nde İstanbul’da yolculuğa çıkar. O mahallede yaşayan gündelikçi iki kadın karakterin gözünden İstanbul’a bakılırken gündeliğe gittikleri, Moda ve Caddebostan semtleri görülür. Nesrin, Aslı’ya gündeliğe gider, Hatun da Ayten’e gündeliğe gider. Nesrin ve Hatun, gittikleri evlerden kendi yaşantılarına bakarlar. Onların dilekleri refah içinde yaşamaktadır, ancak metropolün pahalılığı buna izin vermez. Bu nedenle de sigortası olmayan ve iş güvenliği bulunmayan işte çalışmaya devam ederler. Görünür kılınmayan emeklerin görünür olamayan emekçileridir onlar.

Nesrin ve Hatun’un psikocoğrafyaları, evleri ile gündeliğe gittikleri semtler arasında bölünmüştür. Bu bölünme, şehrin gelir gruplarına göre ayrımlaşan, sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik yapısı hakkında izleyiciye fikir vermektedir. Film seyri sırasında izleyici, şehri bilişsel haritasında hatırlamaya çalışırken şehrin ayrıma götürdüğü semtleri de zihinlerinde bölümleme başlar. Keza, filmde karşılaştırma yapılacak semt sayısı azdır, ancak film mekanlarından mütevellit kadınların kamusal alanda ve özel alandaki konumlandırılmaları hakkında fikir sahibi olunabilinmektedir.

Aslı, Caddebostan’da oturur, psikologtur ve evindeki kitaplar izleyiciyi, onun okumayı seven, entelektüel bir kadın olduğu çıkarımına götürebilir. Nesrin’i dinler, ona sıcak davranır ve onunla empati kurmaya çalışır. Kamusal alanda var olabilen Aslı, özel alanıyla ilişkili konularda Nesrin ile dertleşir de.

Moda’da oturan Ayten, orta yaşını biraz geçmiş, şehirde büyümüş, sosyal refah düzeyi iyi olduğu anlaşılan bir karakterdir. Onun Hatun ile ilişkisi, Nesrin ve Aslı’nın ilişkisine göre daha mesafelidir. Nesrin ve Hatun evin içinde de denetlenenlerdir, Ayten ve Aslı tarafından. Özellikle Ayten, Hatun’un emek verdiği her detaya eleştirel gözle bakar. Özel alanın içinde uygulanan denetim mekanizması, evden eve doğru yol alır. Evlerinden çıkıp, başka evlere geçen ve orada yine temizlik yapan Nesrin ve Hatun için İstanbul’u gezmek, görmek, bakmak ve anlamak zaten mümkün değildir. Onların psikocoğrafyaları ev ve işleri arasında sınırlandırıldığı için ancak hayatlarını nasıl idame edeceklerini düşündükleri için kısıtlamalarla çevrilidir. Yönetmenin gündelikçi kadın karakterleri, bu sınırlanmışlıklar içinde sunumu gerçekçi olduğu kadar bu  gerçekliği göremeyen izleyici için sarsıcıdır da.

Film anlatısıyla sadece kadın karakterlerin içsel dünyasına seyir yolculuğu yapılmaz, karakterlerin oturdukları semtlerle kurdukları ilişkiler bağlamında şehrin görünür ayrımları da hatırlatılır. Nesrin ve  Hatun, oturdukları semtten çıkarak başka semtlere yolculuk ederken farklı coğrafyaların kodlarını adeta öğrenirler. Gelir dağılımındaki eşitsizlik, şehrin antropolojisiyle bütünleşir. Nesrin ve Hatun, öğrenilmiş çaresizlikleriyle, güçlü durmakta direnerek atonal gürültüsüyle zihni kurcalayan şehrin emekçileri olarak sunulurlar.

Ayten’in, Aslı’nın, Nesrin’in, Hatun’un psikocoğrafları farklı işler. Gündelik yaşam pratiğinin kadınlara sunduğu olanaklar ve olanaksızlıklar, onların şehri algılaması ve anlamlandırması yönünde bir yol haritası çizer. Her kadın karakterin psikocoğrafyasına dair detaylar, izleyicinin de şehri tekrar anlamlandırma sürecindeki haritalandırmasına aracılık eder.

Herkesin psikocoğrafyası kendinedir…

Nesrin ve Hatun karakterleri

2000’li yıllarda üretilen filmlerde, kadın karakterlerin kamusal alanlarda rahatça gezebildiği, ancak her zaman var olan erkek şiddetinin hissedilebilir olduğu olgusu izleyiciye hissettirilmektedir. Denetimin gücünün her zaman, her yerde hissedildiği İstanbul’da, kadınlar, bu denetimin görünmez varlıkları olarak zuhur etmekteler. Panoptik mekânların varlığı, kadınların gözetlenmesini mümkün kılmanın yanında onları çok daha fazla baskılayabilmenin yollarını giderek genişletmektedir. Bu bağlamda, cinsiyetlendirilmiş mekânların metropollerde giderek çoğalmaya başlaması, gözetimin ve denetimin işlevselliğini arttıran bir mekân politikası söylemi olarak okunabilir. Ve incelenen filmlerdeki tüm kadın karakterler, ‘’özne (s)neleştirilmiş karakterler’’2 olarak şehri deneyimleyenler temsil edilirler (Özdemir, 2019: 179). Onların öznelikleri, kamusal alanın eril kurallar dizgesiyle sınırlandırılmaya çalışılmakta ve nesneleştirilmelerine yönelik çıkmaz sokaklar sunmaktadır (Özdemir, 2022: 56- 57).

Kaynakça:

Özdemir, B., G. (2019). Türk Sinemasında Kadın Yönetmenler ve Özne(s)neleştirilmiş Kadının Mekanda Temsili. Ankara, Nobel Yayınları.

Özdemir, B. G. (2022). Psikocoğrafya ve Türk Sineması Kadın Karakterler İstanbul’da, Sosyal Bilimlerde Yeni Araştırmalar-VI, Doç. Dr. Ayla Oğuz,Dr. Yasemin Ulutürk Sakarya, Editör, Berikan Yayınevi, Ankara, ss.43-58.

Filmin Künyesi:

Gösterime giriş tarihi: Eylül 2015

Yönetmen: Ahu Öztürk

Yapımcılar: Çiğdem Mater, Nesra Gürbüz, Stefan Gieren

Senaryo: Ahu Öztürk

Sinematografi: Meryem Yavuz

Sanat yönetmeni: Aslı Dabak; Barış Yıkılmaz

                                                                                         Doç. Dr. Berceste Gülçin Özdemir

                                                                                             Sinema Anabilim Dalı

Etiket: Doç. Dr. Berceste Gülçin Özdemirkadın karakterler İstanbul'dapsikocoğrafya ve Türk sinemasıtoz bezi
Önceki Gönderi

Tarihten 4 İlginç Bilgi

Sonraki Gönderi

Lisansüstü Öğrenciler İçin Araştırma Yöntemleri Eğitimi Başladı

Sonraki Gönderi

Lisansüstü Öğrenciler İçin Araştırma Yöntemleri Eğitimi Başladı

HABER KATEGORİLERİ

  • Bilim
  • Business
  • Culture
  • Eğitim
  • English
  • Foto Galeri
  • Genel
  • İletim
  • İstanbul
  • İstanbul Üniversitesi
  • İÜ İletişim Fakültesi
  • İÜWEBTV
  • Köşe Yazıları
  • Kültür-Sanat
  • Lifestyle
  • Manset Haber
  • Manset Yani
  • National
  • Politics
  • Sağlık
  • Spor
  • Sports
  • Teknoloji
  • Yaşam

ÖNE ÇIKAN KONULAR

15 temmuz atölye basketbol belgesel belgesel sinema atölyesi Berceste gülçin özdemir Beyza Nur Kızıldemir bilim deprem derviş zaim doç. dr. haluk zülfikar Dr. Öğr. Gör. Fatih Özkoyuncu Dr. Öğr. Üyesi Hülya Semiz Türkoğlu Dr. Öğr. Üyesi Ümit Sarı ekonomi enuygar erasmus iletim iletişim iletişim fakültesi atölyeleri istanbul istanbul iletişim konuşmaları istanbul üniversitesi istanbul üniversitesi iletişim fakültesi iü iü iletişim fakültesi iüwebtv medya mehmet akif ersoy mesut aytekin murat kasap prof. dr. ergün yolcu Prof. Dr. Mahmut Ak radyo radyo iletişim sergi sinema siyasal bilgiler fakültesi sosyal medya spor teknoloji tercih ve tanıtım günleri tübitak İletişim Fakültesi İÜ Edebiyat Fakültesi

ÖNE ÇIKAN HABERLER

  • İlk Türk Futbol Takımı: Black Stockings FC (Siyah Çoraplılar)

    İlk Türk Futbol Takımı: Black Stockings FC (Siyah Çoraplılar)

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • Kamondo Merdivenleri’nin Bilinmeyen Hikayesi

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • İstanbul Erkek Lisesi Binasının Gizemleri

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • Uzun Ömür Noktası: Zu-San-Li 

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • Işıl Açıkel İletişim Fakültesi’nde

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
İletim

İletim Gazetesi İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencileri uygulama gazetesidir.

Bizi sosyal medyada takip edin

Son Haberler

  • Tevfik Fikret’in Sığınağı
  • “Depremin olduğu pazartesiden sonraki pazartesiye kadar sokaktaydık”
  • Binalar Yıkılmadan da Depreme Dayanıklı Hale Getirilebilir

Kategoriler

  • Bilim
  • Business
  • Culture
  • Eğitim
  • English
  • Foto Galeri
  • Genel
  • İletim
  • İstanbul
  • İstanbul Üniversitesi
  • İÜ İletişim Fakültesi
  • İÜWEBTV
  • Köşe Yazıları
  • Kültür-Sanat
  • Lifestyle
  • Manset Haber
  • Manset Yani
  • National
  • Politics
  • Sağlık
  • Spor
  • Sports
  • Teknoloji
  • Yaşam

Özel Haberler

Tevfik Fikret’in Sığınağı

22 Mart 2023
“Depremin olduğu pazartesiden sonraki pazartesiye kadar sokaktaydık”

“Depremin olduğu pazartesiden sonraki pazartesiye kadar sokaktaydık”

3 Mart 2023
Binalar Yıkılmadan da Depreme Dayanıklı Hale Getirilebilir

Binalar Yıkılmadan da Depreme Dayanıklı Hale Getirilebilir

27 Şubat 2023
  • İletim Arşiv
  • Künye
  • İletişim

İstanbul Üniversitesi İletşim Fakültesi İletim Gazetesi / © 2022

Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle

İstanbul Üniversitesi İletşim Fakültesi İletim Gazetesi / © 2022

Tekrar Hoşgeldiniz!

Aşağıdaki hesabınıza giriş yapınız

Şifreni mi unuttun?

Lütfen Şifrenizi Alınız

Şifrenizi sıfırlamak için lütfen kullanıcı adınızı veya e-posta adresinizi giriniz.

Giriş Yapmak