Haber: Kerim Oğuz
Fotoğraf / Editör : Buse Sever
İstanbul- (İÜ Haber Merkezi)
Bianet Muhabiri Ali Dinç, 10-16 Mayıs Engelliler Haftası kapsamında engellilerin medyadaki durumunu anlattı.
Engellilerin sorunlarını dile getirmek, engellileri topluma kazandırmak, hayat standartlarını yükseltmek ve toplumsal farkındalık oluşturmak amaçlarıyla her yıl 10-16 Mayıs tarihleri arasında Birleşmiş Milletler (BM) tarafından farkındalık yaratılmaya çalışılıyor. Maltepe Üniversitesi Gazetecilik Bölümü mezunu ve Bianet Muhabiri Ali Dinç, medyada engellilerin nasıl ele alındığını ve engelliler ile ilgili haber yaparken nelere dikkat etmek gerektiğine dair İletim Gazetesi’ne konuştu.
Engelli Haklarıyla İlgili Haberlerde Bilgi Eksikliği Zorluk Yaratabiliyor
Dinç, engelli hakları ve engellilerle ilgili yaptığı haberlerde, sürecin başlangıcında konuya dair yeterli bilgiye sahip olmadığını ifade etti. Dinç, bu eksikliği gidermek için kapsamlı araştırmalar yaptığını ve özellikle Engelsiz Erişim Derneği gibi sivil toplum kuruluşlarından yararlandığını belirtti. Engellilerle ilgili haberlerde hak ihlallerine karşı duyarlılık gösterdiğini vurgulayan Dinç, bilgi eksikliği yaşadığı durumlarda alanında uzman kişilerden destek aldığını söyledi. Haberlerinde doğru ve eksiksiz bilgi sunma konusunda titizlikle çalıştığını aktaran Dinç, yaşadığı zorlukları güvenilir kaynaklara başvurarak aştığını dile getirdi.
Medyada Engellilere Yönelik Dil ve Yaklaşıma Eleştiri
Dinç, medyada engellilere yönelik haberlerde zaman zaman ayrımcı bir bakış açısının benimsendiğine dikkat çekti. “Engeline rağmen başardı” ve “özürlü” gibi ifadelerin kullanılmasının yanlış olduğunu belirten Dinç, bu tür dilin toplumsal algıyı olumsuz etkilediğini ifade etti. Dinç, bazı haberlerin reyting kaygısıyla yapıldığını ve bu haberlerde sıklıkla ajitasyona başvurulduğunu dile getirdi. Engellilikle ilgili haberlerde daha bilinçli ve duyarlı bir dil kullanılması gerektiğini vurguladı.
Engellilere Yönelik Toplumsal Algının Değişiminde Medyanın Rolü Önemli
Dinç, engellilere yönelik toplumsal algının değişmesinde medyanın önemli bir rol oynadığını belirtti. Medyada engelli bireylerin yeterince yer almadığını, yer aldıklarında ise genellikle yanlış bir bakış açısıyla aktarıldıklarını ifade etti. Engelli kişilerin ya mağdur ya da kahraman gibi gösterilmesinin doğru olmadığını vurgulayan Dinç, bu tür temsillerin algıların şekillenmesinde etkili olduğunu söyledi.
Toplumda engelli bireylerin görünürlüğünün az olmasının nedenlerinden birinin, ulaşım, eğitim ve kamusal alanların engelliler için yeterince erişilebilir olmaması olduğunu belirten Dinç, bu durumun çeşitli önyargıların oluşmasına zemin hazırladığını ifade etti. “Toplumda bir arada yaşamayı öğrenirsek, algıları ve önyargıları da zamanla değiştirebiliriz,” dedi.
Engelliler Medyada Yeterince Temsil Edilmiyor
Gazeteci Ali Dinç, engelli bireylerin medyada yeterli oranda yer almadığını ifade etti. Engellilere yönelik haberlerin genellikle sadece belirli özel günlerde, 10-16 Mayıs Engelliler Haftası ve 3 Aralık Dünya Engelliler Günü gibi tarihlerde gündeme geldiğini belirten Dinç, bu durumun yetersiz olduğunu söyledi. Engelli bireylerle ilgili haberlerin yıl boyunca düzenli şekilde medyada yer almasının önemine dikkat çeken Dinç, bu sayede hem görünürlüğün artacağını hem de toplumun yaşanan sorunlara karşı daha duyarlı hale geleceğini ifade etti. Dinç, medyada engellilere daha fazla yer verilmesinin toplumsal farkındalığı güçlendireceğine inandığını belirtti.
Haberde Kullanılan Dil Ayrımcılığı Etkiliyor
||Dinç, habercilikte kullanılan dilin büyük önem taşıdığını ve yanlış ifadelerin insan hakları ihlallerine yol açabileceğini söyledi. “Özürlü”, “akıl hastası” ve “tekerlekli sandalyeye mahkûm” gibi ifadelerin olumsuz ve dışlayıcı anlamlar taşıdığını belirten Dinç, bu tür kelimelerin kullanılmaması gerektiğini vurguladı. Bunun yerine “görme engelli”, “zihinsel engelli” ve “tekerlekli sandalye kullanan kişi” gibi daha tarafsız ve saygılı ifadelerin tercih edilmesinin doğru olacağını ifade etti.
Türkiye’de engellilerle ilgili yapılan birçok haberde dil ve yaklaşım açısından sorunlar bulunduğunu söyleyen Dinç, bu durumun değişmesi gerektiğini belirtti. Engelli bireylerle ilgili haber yapan gazetecilerin, Engelsiz Erişim Derneği gibi kurumlar aracılığıyla bu alanda bilgi edinmeleri gerektiğini söyledi. Dinç, hak odaklı gazeteciliğin benimsenmesinin, engellilik konusundaki medyanın sorumluluğunu yerine getirmesi açısından büyük önem taşıdığını belirterek sözlerini tamamladı.
