Haber: Zeynep Yüksel
İstanbul Üniversitesi Haber Merkezi
Kadına yönelik şiddet haberlerinde medya, zaman zaman kadını suçlayan ve faili meşru gösteren bir dil kullanıyor. Bu dilin önüne geçebilmek için ortaya çıkan kavram ise hak odaklı habercilik türlerinden biri olan “kadın odaklı habercilik.” Peki, nedir kadın odaklı habercilik? Neyin önüne geçilmeye çalışır? Cumhuriyet gazetesi muhabiri ve kadın cinayeti ve çocuk cinsel istismarı konularının özel haber editörü Sinem Nazlı Demir bu soruları cevapladı.
Kadın odaklı habercilik, kadına yönelik şiddet haberlerinde mağdurun değil suçun failinin ön planda olmasını savunan habercilik türü olarak ifade ediliyor. Haberde kullanılan dilden, görsel kullanımına kadar birçok unsura dikkat edilmesi gereken kadın odaklı habercilik, önemli bir yapı ortaya koyuyor.
“Haber dilinde mağdur etken konumda olamaz”
İstanbul Üniversitesi Haber Merkezi’ne konuşan Sinem Nazlı Demir, kadına yönelik şiddet haberlerinde medyanın dilinin önemini vurgulayarak bu alandaki en temel hedefinin hukuku çiğnemeden mağdurun hakkını savunmak olduğunu söyledi. Demir, eğer mağdur yaşamını yitirmişse haber yazımında önceliğin mağdurun ailesinin yaşadıkları ve yaşayacakları olması gerektiğinin altını çizdi. Medyada hak odaklı haberciliğin hem doğru hem de yanlış örneklerine rastlanabildiğini kaydeden Demir, “Unutmamamız gereken şey; hak odaklı habercilikte gazetecinin taraf olduğudur” ifadelerini kullandı.
Nazım Hikmet Kültür Merkezi’nde geçtiğimiz ay düzenlenen Kadın Odaklı Habercilik Semineri’nde de bu konuyu ele alan Demir, haber dilinde mağdurun etken konumda olamayacağını söyleyerek şu ifadeleri kullandı: “Haber metninde ‘X kişisi şiddet gördü’ yerine ‘X kişisi Y kişisi tarafından şiddete maruz bırakıldı’ tercih edilir. Kadın odaklı habercilikte şiddetin gerekçesi varmış gibi gösterilmez ve ‘yasak aşk cinayeti’ , ‘kıskançlık cinayeti’ , ‘cinnet geçirdi’ gibi failin lehine kalıplar kullanılmaz. Anayasa’ya göre 18 yaşın altındaki bireyler çocuk sayıldığı için ‘genç kadın’, ‘genç kız’ gibi kalıplar yerine kadın veya çocuk ifadeleri kullanılır. Böylece istismara uğrayan çocuklar haberde görünür olur.”
“Kadının aciz gösterildiği fotoğraflar kullanılmaz”
Kadına yönelik şiddet haberlerinde doğru görsel kullanımına da değinen Demir, kadın odaklı habercilikte görsel kullanımının faili ön plana çıkartma odaklı olması gerektiğinin altını çizerek, “Kadının aciz gösterildiği fotoğraflar kullanılmamalı ve suçu kesinleşmiş failin fotoğrafları ön planda olmalıdır” dedi. Demir, fail ile mağdurun birlikte ve gülümserken çekildiği fotoğrafların, bazı kesimlerin aklında failin mağduru aslında “sevdiği” düşüncesini oluşturduğu için haberde kullanılmaması gerektiğini vurguladı.
