Muhabir: Sena Sandıkçı
Editör: Hatice Beyza Çakmak
Fotoğraf: Talha Keşir, Ece Özdemir
İstanbul – (İÜ Haber Ajansı)
Anadolu Ajansı (AA) tarafından 2 Aralık’ta düzenlenen II. Haberin Telifi ve Medyada Yapay Zeka Sempozyumu Boğaziçi Üniversitesi’nde (BOÜN) gerçekleşti. T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Prof. Dr. Fahrettin Altun, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Nadir Alpaslan, Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz ile Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Naci İnci açılışta yer aldı.
Bakan Yardımcısı Nadir Alpaslan, küreselleşen ve gelişen teknoloji dünyasında bakanlık olarak basın ve medya mensuplarının telif haklarının korunmasına yönelik çalışma yürüttüklerini ifade etti. Prof. Dr. Fahrettin Altun, gerçek haber üretiminin zahmetli, maliyetli, emek isteyen, çetrefilli bir iş olduğunu vurguladı.
Değişen dünyada iki önemli kavram “hiper-inavasyon” ve “hiper-adaptasyon”
AA Genel Müdür Serdar Karagöz değişen dünya ile ortaya çıkan iki önemli kavram olan “hiper-inovasyon” ve “hiper-benimseme/adaptasyon” kavramlarına değindi. “Bu dönüşüm, beraberinde davranış kodlarını da değiştiriyor. İnsanlar arası ilişkiler, ticari ilişkiler, sosyal ilişkiler aynı şekilde değişiyor. Biz, tam olarak bu değişimin ortasındayız. Artık bilgi sadece yukarıdan aşağıya akmıyor, yatay bir düzlemde herkesin katkı sağlayabileceği, bilgi üretebileceği bir atmosfer var. Geleneksel medya bu süreçte var olma mücadelesi veriyor.” sözleriyle haber akışı sürecindek değişimleri ifade eden Serdar Karagöz, “Reuters Institute” yürüŧmüş olduğu bir araştırmadan da örnek göstererek dünya genelinde insanların yüzde 62’sinin çevrimiçi haber tüketiminde sosyal medya platformlarını kullandığını, sosyal medyadan bilgi alan bu grubun çoğunlukla aynı anda içeriği duyduğu, gördüğü, okuduğu ve bilgiye tepki göstererek çok yönlü içeriklere ihtiyaç olduğunu belirtti.
Medya sektörünün ve mensuplarının hakları hakkında da konuşan Serdar Karagöz, “Bu sorunu bir nebze olsun çözdüğümüzde medyanın özgürleşmesini, gerçek anlamda güçlenmesini ve bağımsız hale gelmesini de sağlamış olacağız. Hep birlikte bu konuyu tartışırken bizler Anadolu Ajansı olarak, Türkiye’nin en büyük medya üreticisi, medya içerik üretici olarak özellikle bu büyük şirketlerden hakkımızı, medya içerik üreticileri ve gazetecileri adına istiyoruz.” sözleri ile konuşmasını tamamladı.
Açılış konuşmalarının ardından Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Dr. Henning Grosse Ruse-Khan, “Dijital Platform İş Modellerinin Telif Hukuku Boyutu” konulu sunumuyla uluslararası telif hakkı yasa çerçevesi, haber içeriği üretimi, makale yazımı bağlamları ve konuya ilişkin teklif edilen çözümlere değindi. Ruse-Khan, Avustralya ve Kanada hükümetlerinin telif haklarının korunması konusunda girişimleri olduğuna işaret etti. Avrupa Birliği’nde yazılı basın ile yapay zeka içeriklerini ele alan kanunlar arasında büyük boşluklar olduğuna da dikkat çeken Ruse-Khan, gelecekte bu konunun da ele alınmasının önemine vurgu yaptı.
“Haberin Telifine İlişkin Ülke Tecrübeleri” başlıklı birinci oturum Türk-Alman Üniversitesinden Prof. Dr. Mesut Serdar Çekin’in moderatörlüğünde gerçekleşti. Max Planck Enstitüsünden Dr. Valentina Moscon ve İtalyan haber ajansı ANSA Hukuk Direktörü Avukat Giulia Li Greci konuşma yaptı. Avrupa Birliği (AB) Dijital Tek Pazar Yönergesinin İç Hukuka Aktarılması-Almanya Tecrübesi” konusunda görüşlerini paylaşan Dr. Moscon, İtalya ve Almanya’da telif hakları yaklaşımını ele aldı. AB Dijital Tek Pazar Yönergesinin İç Hukuka Aktarılması-İtalya Tecrübesi” konusunda konuşan İtalyan haber ajansı ANSA Hukuk Direktörü Avukat Greci ise dijital platformlarda geleneksel yayıncılığın istismarına yol açabilecek bazı alanlar oluştuğunu ifade etti.
“Dijitalleşmenin medya sektöründeki etkilerini; hukuki, etik ve teknolojik boyutlarıyla ele alacağız”
İkinci oturum, AA Genel Müdür Yardımcısı Oğuz Enis Peru başkanlığında “Habercilikte Dijitalleşmenin Yol Açtığı Telif Krizinin Çözümüne Yönelik Türkiye’de Çözüm Arayışları” başlığı altında gerçekleştirildi. Doç. Dr. Cahit Suluk “Haberde Telif Krizi-Türkiye İçin Çözüm Önerisi”, Telif Hakları Genel Müdürü Erkin Yılmaz ve Telif Hakları Genel Müdür Yardımcısı Fatoş Altunç “Türkiye’de Haber ve Telifi”, Doç. Dr. Kadir Baş ise “Rekabet Hukuku Perspektifinden Dijital Platformlarda Tekelleşme ve Telif Hakları” başlıklı sunumlar yaptı.
Oğuz Enis Peru, dijitalleşmenin medya sektörü üzerindeki etkilerini, bu dönüşümün hukuki, etik ve teknolojik boyutlarını ele alacaklarını ifade etti. Telif Hakları Genel Müdürü Erkin Yılmaz televizyon ve özellikle basın yayıncılığını kapsayacak şekilde Türkiye’de kültür endüstrilerinin önemli bir yerde olduğuna değindi, kreatif endüstrilerdeki bu büyümenin sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından etkin işlemlerin, fikri mülkiyet hakları sisteminin kurulmasının son derece önemli olduğunu söyledi. Telif Hakları Genel Müdür Yardımcısı Fatoş Altunç; Basın Kanunu, Yargıtay kararları ve haberlerde telife ilişkin mahkeme kararlarından örnekler verdi. Doç. Dr. Cahit Suluk ise 2000’li yılların başında haberin dijitalleştiğini ve böylece telif krizinin öne çıktığını dile getirdi. Doç. Dr. Kadir Baş da dijital platformlarla haber yayıncıları arasındaki rekabette yaşanan sorunları ve çözüm önerilerini anlattı.
Üçüncü oturum Yeni Şafak Uluslararası Platformlar Koordinatörü Ömer Kablan başkanlığında “Haberin Üretiminde Yapay Zeka – Medya – Telif Üçlemesi” başlığı ile gerçekleşti. Oxford Üniversitesi’nden Dr. Özgür Arıkan, Queen Mary London Üniversitesinden Prof. Dr. Guido Westkamp ve Boğaziçi Üniversitesinden Dr. Muhammed Furkan Akıncı bu başlıklar altında konuşmalarını gerçekleştirmelerinin ardından sempozyum sona erdi.
