Gözde SARICAN
Kentsel dönüşüm sürecinde daha “modern” hale getirilen semt pazarlarının alışveriş merkezlerine gitgide daha fazla benzemesi konusunda İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Necla Odyakmaz Acar, değerlendirmelerde bulundu.
Pazarlarda, düzenlemelerden sonra ürünlerde çeşitlilik görüldü. Pazarların tekstil ve gıda ile sınırlı olduğu günler artık geride kaldı. Yeni nesil çok amaçlı pazarlarda tuvalet, otopark, mescit olanakları halkın hizmetine sunuluyor. Kimi pazarlarda kredi kartının geçtiği tezgâhlara, yabancı uyruklu satıcılara, tulum sanatçılarına ya da blue&jazz gruplarına da rastlanabiliyor.
Gerçekleşen bu değişimin ve alışveriş merkezleri ile aynılaşmanın sebepleri ile ilgili Dr. Öğr. Üyesi Odyakmaz Acar, “Yaşadığımız toplumda semt pazarlarının yeri yok. Postmodern kültür, geleneksele karşı olan bir kültürdür. Gelenekselden işine yarar olanı alır, dönüştürür ve onu ürüne çevirip tekrar bize satar. Ama ekonomik ve sosyal düzenin kârını azaltacak bir geleneksellik varsa onu yok eder; bakkalları yok etmesi gibi” şeklinde konuştu. Dr. Öğr. Üyesi Odyakmaz Acar, “Semt pazarları hem hayatta kalabildiği ve AVM’lere direndiği için uyum gösteriyor hem uyum gösterdiği ve bu dönüşümleri yaşadığı için ayakta kalabiliyor” ifadelerini kullandı.
İnsanları ihtiyaçları olmadığı halde tüketime yönlendirerek zevk almalarını amaçlayan tüketim kültürünün, alışveriş biçimleri ile ilgili belli kalıpları, markaları ve mekânları öğrettiğini vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Odyakmaz Acar, alışveriş merkezlerinde her şeyin aynı yerde kolaylıkla bulunabildiğini söyledi. Dr. Öğr. Üyesi Odyakmaz Acar, her anlamda alışveriş merkezine dönüşüm geçiren semt pazarlarındaki çeşitlilik ve sorunlara çözüm sürecinin o kolaylığa alıştırılmaktan kaynaklandığını belirtirken, “Amaç ben de aynılaştım. AVM’de bulduğun birçok şeyi bende de bulabilirsin mantığı. Güvenlik kameraları bile alışveriş merkezini taklit ederek gelen bir uygulama” dedi.
“Sahip Olmak ya da Var Olmak”
“Markayı statü sahibi olmak için isteriz. Biz o ürünleri tükettiğimiz sürece varız, tüketmediğimiz zaman bir hiçiz. Sahip olmak ya da var olmak meselesinde “var olmak” zor olduğu için kolaya kaçıyoruz” ifadelerine yer veren Dr. Öğr. Üyesi Odyakmaz Acar, değişen kitlelerin anlayışına uygun hale gelebilmek için pazarların değiştiğinin altını çizdi. Esnafın ürününe yabancılaşmasının ise kaçınılmaz olduğunu vurguladı.
“Gelecekte Semt Pazarlarının Sayısı Azalacak”
Dr. Öğr. Üyesi Odyakmaz Acar, “İçinde bulunduğumuz ekonomik ve sosyal sistem, semt pazarını da evcilleştirir. Evcilleştirme yolu da tespit edilen belli mekânların pazarlara açılması yönünde olur. Sadece buralarda satış izni verir” diyerek, gelecekte semt pazarlarının birilerinin kalkması yönündeki çabalarına rağmen tamamen kalkmayacağını fakat sayıca epey azalacağını dile getirdi. “Biz de nostaljik olarak gider orada alışveriş yaparız” dedi.
