Haber: Halit Şahin
İstanbul Üniversitesi Haber Merkezi
Medya Okuryazarlığı Araştırmaları Dergisi tarafından akademi, sivil toplum ve medya dünyasından isimlerin değerlendirme ve katkılarıyla, “can güvenliği ve insan haysiyetini” odağına alan Afet Haberciliği Rehberi yayımlandı.
Medyanın 6-20 Şubat tarihleri arasındaki habercilik uygulamaları dikkate alınarak hazırlanan rehberde ilk metin, depremin üçüncü günü olan 8 Şubat 2023 tarihinde “Medya Profesyonellerine Zorunlu Hatırlatmalar: ‘Can Güvenliği ve İnsan Haysiyetini Korumak Öncelikli ve Esastır’” başlığıyla yayımlandı. 14 Şubat 2023 tarihinde “Afet Haberciliği: İnsan Haysiyetini Gözeten İnsani Bir Habercilik İçin Toplanıyoruz” başlığıyla düzenlenen istişare toplantısına katılan öğrenci, akademisyen ve medya sektöründen çalışanların görüş ve önerileri alındı. Ortaya çıkan taslak metin, sözlü ve yazılı olarak farklı disiplinlerden akademisyenlerin değerlendirmelerine sunuldu, görüşleri alınarak olgunlaştırıldı.
Türkiye’de medyanın iki haftalık deprem haberciliği uygulamalarının değerlendirilmesinde, medya ve iletişim sektörünün şimdiye kadar ortaya koyduğu meslek ilkeleri birikiminden de istifade edildiği belirtildi. Kolektif bir çaba ile hazırlandığına değinilen, “can güvenliği ve insan haysiyetini korumak esastır” ilkesini odağa alan Afet Haberciliği Rehberi, “İnfodemi ve Habercilik”, “Can Güvenliğini Korumak”, “İnsan Haysiyetini Koruyan İnsani Habercilik”, “Toplumsal Direnci Güçlendirmek” ile “Habercileri ve Haberciliği Güçlendirmek” başlıkları altında toplam 43 maddeden oluşuyor.
Başlıklar ve vurgulanan noktalar şu şekilde:
İnfodemi ve Afet Haberciliği
Afetlerde, yanlış bilginin yayılması can güvenliğini tehdit eder.
Can güvenliği riskini azaltmanın yollarından biri de doğru ve güncel haberdir.
Doğru ve güncel haberin en önemli kaynağı, kurumsallaşmış medyadır.
Can Güvenliğini Korumak
Doğru ve güncel haber afet bölgesinde hayat kurtarabilir.
Sahte ve yanlış haber ölüme bile yol açabilir.
Can güvenliğini riske atan yayıncılıktan uzak durulmalıdır.
Arama kurtarma çalışmalarını zafiyete uğratacak her tür tutum ve davranıştan kaçınılmalıdır.
İnsan Haysiyetini Koruyan Habercilik
İnsan haysiyetini gözetmek öncelikli ve esastır.
Habercilik için afetzedelerin hakları ihlal edilemez.
Afetzedeleri incitecek görsellerin kullanımından kaçınılmalıdır.
Toplumsal Direnci Güçlendirmek
Doğru ve güncel haber toplumsal direnç için de büyük ihtiyaçtır.
Duyumu haberleştirerek dolaşıma sokmak toplumsal barışa tehdittir.
Afetzedeler arasında hiçbir şekilde ayrım yapılamaz.
Habercileri ve Haberciliği Güçlendirmek
Doğru ve güvenilir haber için öncelikle habercinin güçlü ve güvende olması gerekir.
Kaliteli habercilik için habercilerin özlük hakları geliştirilmelidir.
Haberciler, öncelikle halka ve gerçeklere karşı sorumludur.
Daha kaliteli haber için afet bölgelerinde rotasyonlu çalışma uygulanmalıdır.
Medya kuruluşlarında Teyit ve İnfodemi Editörlüğü kurulmalıdır.
Rehberin tamamına aşağıdaki bağlantıdan ulaşılabilir:
