Foto-Haber: Eylül Giriftinoğlu – Asude Hüda
Kendini “Dünyanın Foto Muhabiriyim” diye nitelendiren Ara Güler, kültür tarihimizin en önemli isimlerinden biri.
İstanbul tarihine fotoğraflarıyla tanıklık eden Güler’in, 30 Ekim’de Galataport İstanbul’da açılan ve içinde daha önce görülmemiş fotoğraflarının da bulunduğu yeni sergisini rotamıza ekleyerek İstanbul’da mirasının izlerini sürdük.
Ara Güler’in izlerini aradığımız gezimizde ilk durağımız Ara Kafe oldu. Atölyesinin zemin katını kafeye çeviren Ara Güler, Ara kafeyi 2001 yılında açmıştı. Şimdilerde Beyoğlu’nun kalabalığından kaçanlar aradıkları nostaljik sakinliği burada buluyor.
Kafenin bulunduğu sokağa girdiğiniz andan itibaren Ara Güler’in fotoğrafları sizi karşılıyor. Kafenin ve atölyenin bulunduğu sokak daha sonralarda Ara Güler Sokağı adını aldı. Fotoğraflarından sonra Ara Güler’in İstanbul’a bıraktığı miraslardan birinin bu kafe olduğu düşünülüyor.
Güler’in Gerçek Karanlık Odası
İkinci durağımız Ara Güler’in 90. yaş gününde açılan Ara Güler Müzesi oldu. Müze, Doğuş Grubu ortaklığıyla 2018 yılında Şişli’de açıldı. Müze Ara Güler’in 70 yıllık arşivine ev sahipliği yapıyor. Ziyaretçiler, müzede fotoğraf arşivinin yanı sıra Ara Güler’in özel notlarını, kişisel eşyalarını, fotoğraf makinelerini ve Ara Güler’in gerçek karanlık odasını görme şansı buluyor.
Müzede şu sıralarda sergilenen “Aynı Rüyanın İçinde” sergisi ziyaretçilere şair Ahmet Hamdi Tanpınar’ın yazılı eserlerinden alıntılar sunarak Ara Güler’in fotoğrafları eşliğinde kısa bir İstanbul gezisine çıkarıyor.
Galataport İstanbul’da bulunan Ara Güler’in daha önce yayınlanmamış 41 fotoğrafının yer aldığı “Denize İnen Yol” sergisiyle gezimizi noktalıyoruz. 31 Aralık’a kadar açık olacak sergide, Güler’in Beyoğlu’na dair izler taşıdığı fotoğraflar sergileniyor. Ara Güler’in sergide yer alan video odasında 1970’li yıllarda çekmiş olduğu Yavuz Zırhlısı’nın sökümünü konu alan 17 dakikalık “Kahramanın Sonu” adlı belgesel de gösteriliyor.
Sergide, Güler’in “Galata Rıhtımında Ayrılık” adlı fotoğrafı ziyaretçilerin ilgi odağı oldu. Ara Güler, fotoğrafının altına şöyle bir dipnot ekliyor: “Rıhtımda bir kadın lombozdan bakan bir denizciye bir şey veriyor. Sahne ayrılık mı, haber gönderme mi onu anlamak fotoğrafa bakana ait. Hayat ya bir aşktır ya bir tesadüf belki de bir hatıradır. Ama ne olursa olsun iyidir, güzeldir. Merhaba hayat:”
Ara Güler Kimdir?
16 Ağustos 1928’de İstanbul’da doğdu. Lisedeyken film stüdyolarında sinemacılığın her dalında çalışırken Muhsin Ertuğrul’un Tiyatro Kurslarına devam etti; çünkü yönetmen veya oyun yazarı olmak istiyordu.
1950’de Yeni İstanbul Gazetesi’nde gazeteciliğe başlarken aynı zamanda İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne devam etti.
1958’de Time-Life, Paris-Match ve Der Stern dergilerinin yakın doğu foto-muhabirliği görevlerini üstlendi. 1954’de Hayat Dergisi’nde fotoğraf bölüm şefi olarak çalışmaya başladı.
1953’de Henri Cartier Bresson ile tanışarak Paris Magnum Ajansı’na katıldı ve İngiltere’de yayımlanan “Photography Annual Antalojisi” onu dünyanın en iyi 7 fotoğrafçısından biri olarak tanımladı. Aynı yıl ASMP’ye (Amerikan Dergi Fotoğrafçıları Derneği) tek Türk üye olarak kabul edildi.
1962’de Almanya’da çok az fotoğrafçıya verilen “Master of Leica” ünvanını kazandı. İsviçre’de çıkan Camera dergisinde kendisine özel bir sayı ayırdı. 1964’de Mariana Noris’in ABD’de basılan “Young Turkey” adlı yapıtında fotoğrafları kullanıldı.1967’de Japonya’da çıkan “Photography of the World” antolojisinde Richard Avedon ile birlikte bir dizi fotoğrafı yayınlandı. 1967’de Kanada’da açılan “İnsanların Dünyasına Bakışlar” sergisinde, 1968’de New York Modern Sanatlar Galerisi’nde düzenlenen “Renkli Fotoğrafğın On Ustası” adlı sergide; aynı yıl Almanya’da, Köln’de Fotokina Fuarı’nda yapıtları sergilendi.1970’de “Türkei” adında fotoğraf albümü Almanya’da yayımlandı. Sanat ve sanat tarihi konularındaki fotoğrafları ABD’de Time-Life, Horizon ve Nesweek kitap bölümlerince ve İsviçre’de Skira Yayınevi tarafından kullanıldı.1971’de Lord Kinross’un “Hagia-Sophia” (Ayasofya) kitabının fotoğraflarını çekti.
Yine Skira yayınevince Picasso’nun 90. yaş günü için yayımlanan “Picasso Metamorphose et unite” adlı kitap için Picasso’nun foto-röportajını yaptı. 1972’de Paris Ulusal Kitaplıkta sergisi açıldı.1975’de ABD’ne davet edildi ve birçok ünlü Amerikalının fotoğraflarını çektikten sonra “Yaratıcı Amerikalılar” adlı sergisini dünyanın birçok kentinde sergiledi. Yine aynı yıl Yavuz zırhlısının sökülmesini konu alan “Kahramanın Sonu” adlı bir belgesel film çekti.1979’da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin “Foto Muhabirliği” dalındaki birincilik ödülünü aldı. 1980’de fotoğraflarının bir kısmı Karacan Yayıncılığın bastığı “Fotoğraflar” adlı kitabında basıldı.1986’da Hürriyet Vakfı’nca basılan Prof. Abdullah Kuran’ın yazdığı “Mimar Sinan” kitabını fotoğrafladı. Aynı kitap 1987’de “Institute of Turkish Studies” tarafından Ingilizce olarak yayınlandı.1989’da “Ara Güler’in Sinemacıları” kitabı basıldı.
