Özge TAN
Ünlü iktisatçı A. W. Phillips tarafından 1949 yılında icat edilip sınırlı sayıda üretilen ve 1954 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ne getirilen; paranın ekonomideki dolaşımını gösteren MONIAC (Monetary National Income Analog Computer) yeniden çalışır hale getirildi. İktisat Fakültesi proje ekibi tarafından oluşturulan MONIAC simülasyonu ise derslerde kullanılabilecek.
İktisat Fakültesi’ne Prof. Dr. Besim Üstünel’in aracılığıyla 1954’te getirilen MONIAC, makro ekonomik ilişkileri modelleyen analog bir simülatör olarak tanımlanabilecek hidrolik bir makine. Suyun makineyi dolaşımı, paranın ekonomideki dolaşımını gösteriyor. Makinede tüketim, tasarruf, yatırım, kamu harcamaları, ithalat ve ihracat olarak görülen toplam talep unsurlarından biri değiştiğinde, ekonomi yeni bir dengeye ulaşıyor ve oluşan yeni milli gelir makine tarafından kaydediliyor. Bu işleyiş, iktisat politikalarının ekonomi üzerindeki etkisini makinede rahatça izlememizi sağlıyor.

Monıac Dijital Simülasyonu Derslerde Kullanılacak
Proje ekibinde yer alan İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nurtaç Yıldırım, MONIAC cihazının üniversitemiz açısından önemini anlattı. Doç. Dr. Yıldırım, sınırlı sayıda üretilmiş ve uluslararası akademi camiasında heyecan uyandırmış olan MONIAC’ın icadından birkaç yıl sonra İstanbul Üniversitesi’ne kazandırılmasının büyük bir başarı olduğunu ifade etti.
MONIAC’ı şu an derslerde aktif olarak kullanmamız mümkün değil ama bu analog makineden yola çıkarak proje kapsamında gerçekleştirdiğimiz dijital simülasyonu derslerde kullanacağız. MONIAC, onarılmış orijinal haliyle Fakültemizin tarihsel bir değeri olarak korunacak ve Dekanlık katında sergilenecek” dedi.
MONIAC projesi sürecini anlatan Doç. Dr. Yıldırım, “Proje süreci, Dekanımız Prof. Dr. Haluk Alkan, Dekan Yardımcımız Prof. Dr. Nazan Susam ve Fakülte Sekreterimiz Serkan Saraç’ın makinenin yeniden çalıştırılması fikriyle ortaya çıktı. Saraç, projenin hayata geçmesine yönelik sponsorluk için İş Bankası ile görüştü. Dekan Yardımcımız Prof. Dr. Nazan Susam oluşturduğu ekipte ben ve Dr. Öğr. Üyesi Hakan Bektaş bulunduk. Ayrıca Nazan Hocamız, makineyi yeniden çalışır hale getirecek olan en yetkin kişi arayışına girdi ve bunun için İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nden Uzman Fizikçi Adem Soylamış ile görüştü ve Adem Hoca yedi ayda makineyi yeniden çalışır hale getirdi” şeklinde konuştu.
Projenin devamında Prof. Dr. Nazan Susam’ın yürütücülüğünde, makinenin eğitim aracı olarak derslerde kullanılması amacıyla başka bir projeye başladıklarını dile getiren Doç. Dr. Yıldırım bu doğrultuda, makinenin dijital bir simülasyonu için Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Enis Sınıksaran ve İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Satman ile birlikte çalışmasıyla makinenin ifade ettiği iktisadi modelleri bu dijital simülasyonla yeniden sunduklarını da belirtti. Doç. Dr. Yıldırım, “MONIAC’ın tarihsel ve bilimsel değerinin yanı sıra, İktisat Fakültesi olarak bu teknolojilerden faydalanma, farklı dijital eğitim materyalleri üretme ve derslerde kullanma yönündeki hedefimize de öncülük etti. Bundan sonraki süreçte bu tür projelerin çeşitlendirilmesi ve hayata geçirilmesi için Fakülte olarak çalışmalarımızı sürdüreceğiz” diyerek sözlerini sonlandırdı.