Perşembe, Haziran 8, 2023
  • İletim Arşiv
  • Künye
  • İletişim
İletim
  • Anasayfa
  • Eğitim
    • İstanbul Üniversitesi
    • İÜ İletişim Fakültesi
    • Hocalarımızın Kaleminden
  • Bilim
  • Sağlık
  • Kültür-Sanat
  • Yaşam
  • Spor
  • Teknoloji
  • Foto Galeri
  • Giriş
Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle
İletim
Anasayfa Köşe Yazıları

Cahide Sonku: O Bir Yıldızdı ve Yıldızı Hiçbir Zaman Sönmedi

Berceste Gülçin Özdemir Tarafından Berceste Gülçin Özdemir
15 Mart 2021
içinde Köşe Yazıları, Yaşam
0
Ve Ben Slacker Gezegeninde Keyifle Kayboldum: Richard Linklater, Slacker Filmi Üzerine Bir Deneme
0
PAYLAŞIM
216
GÖRÜNÜM
Share on FacebookShare on Twitter

Doç. Dr. Berceste Gülçin ÖZDEMİR

27 Aralık 1919’da Yemen’de doğan Cahide Serap, izleyicilerin bildiği adıyla, Cahide Sonku…. Türk Sineması’na ve tiyatroya ömrünü adayan birçok aktris için önemli bir rol model olan Sonku, ihtişamlı yaşamı, parlak yıldızlık günleri, yaşadığı dönemde özel alanındaki ilişkileriyle gündemden düşmeyen bir aktristti.

İlgili Haberler

Prof. Dr. Emine Yavaşgel: “Seçim davranışı, sıradan bir alışveriş davranışına indirgenemez”

Prof. Dr. Emine Yavaşgel: “Seçim davranışı, sıradan bir alışveriş davranışına indirgenemez”

29 Mayıs 2023
“Depremin olduğu pazartesiden sonraki pazartesiye kadar sokaktaydık”

“Depremin olduğu pazartesiden sonraki pazartesiye kadar sokaktaydık”

3 Mart 2023

Sinema tarihçilerine göre ilk kadın yönetmendir Sonku. Türk Sineması’nın ilk kadın yönetmeninin Sonku olduğu tartışması hala günümüzde devam etse de önemli sinema tarihçisi Prof. Dr. Agâh Özgüç bu tartışmalar içinde Sonku’nun ilk kadın yönetmen olduğunu vurgulamaktadır.

Muhsin Ertuğrul’un  döneminde oyunculuğuyla  dikkat  çeken Sonku, sadece rol  aldığı filmlerle değil, tiyatroda oynadığı rollerle de adından oldukça söz ettirmiştir. Şehir Tiyatrolarında figüran olarak iş başı yaptığında 15 yaşında olduğu belirtilen Sonku, Şehir Tiyatroları Genel Müdürü Muhsin Ertuğrul tarafından, idareye başvuran 50  amatör genç kız arasından seçilmiştir (Özgüç: 2007, 22). Tiyatroda rol aldığı oyunlardaki performanslarıyla  oyunculuğundan  söz ettiren Sonku’nun sinema perdesinde kendisin yer  bulması oldukça kolay gerçekleşmiştir.

1933’te Söz Bir Allah Bir filmiyle Sonku’nun sinemaya adım attığı sinema kaynaklarında belirtilir. Ancak, Sonku’ya göre sinemaya adım atışı bu film değil, ‘’Zozo Dalmas’ın bir nevi dublörlüğünü yaptım’’ dediği Cici Berber (1933) filmidir. Sonku: ‘’Figüranlık ayıp mı? O filmin bir sahnesinde Dalmas’ın yerine bale yapmıştım. Ben sinemaya konservatuarın bale kısmından geldim.’’ diyerek sinemaya adım atış serüvenini özetlemiştir (Özgüç: 2007, 65). Tiyatro sanatçısı olan Sonku’nun aktrisliğe dair kendine adamışlığı ve işine gösterdiği özen onun oyunculuğundaki performasını ve yıldız nitelendirmesini ne kadar etkili yansıttığının kanıtıdır. Sonku’nun filmografisi, sinemaya kattığı değeri gözler önüne sermektedir:

1933    Söz Bir Allah Bir                                                                 

1934    Bataklı Damın Kızı Aysel                                                    

1940    Şehvet Kurbanı                                                                    

1940    Akasya Palas                                                           

1942    Kıskanç                                                                               

1945    Yayla Kartalı                                                                       

1946    Senede Bir Gün                                                       

1947    Yuvamı Yıkamazsın                                                                        

1949    Fedakâr Ana   (yönetmen)                                       

1951    Vatan ve Namık Kemal (Talat Artemel ve Sami Ayanoğlu ile yönetmen)

1952    Günahını Ödeyen Adam                                                      

1953    Beklenen Şarkı (yönetmen)                                      

1955    İlk ve Son                                                                            

1956    Büyük Sır                                                                

1962    Ayşecik Yavru Melek                                                                                 

1965    Yahya Peygamber                                                               

1965    Korkusuzlar                                                                         

1965    Düşman Kardeşler                                                                          

1965    Beyaz Atlı Adam                                                                             

1965    Sevgim ve Gururum                                                            

1966    Sevda Çiçeğim                                                                     

1966    Kovboy Ali                                                                         

1966    El Kızı                                                                      

1966    Çalıkuşu                                                                              

1966    At Avrat Silah                                                          

1966    Sokak Kızı                                                               

1967    Serseriler Kralı                                                                    

1967    Bizansı Titreten Yiğit                                                                      

1971    Mıstık

Aysel Bataklı Damın Kızı  (1935) filminde, aktrisliğini daha iyi kanıtlayan Sonku, bu filmde başına bağladığı eşarpla kadınlar arasında dönemin modasını belirlemiştir. Haldun Taner, Sonku’ya dair şu açıklamaları yapar: ‘’ Aysel Bataklı Damın Kızı filminin son sahnesinde arabanın yanında bir köylü kızı yürür. Yemenisi güzel saçlarını, cepkeni ince endamını, şalvarı ceylan gibi bacaklarını saklamasına ve üstelik sırtı da size dönük olmasına karşın gözünüzü ondan alamazsınız…’’ (Özgüç: 2000, 32). Güzelliği ve duruşu ile insanları kolayca etkileyebilen Sonku, kendisine verilmiş bu lütufu şansa çevirmeyi başarmıştır. Hem başrol oyuncusu olarak oynadığı filmlerle, hem yönettiği filmlerle, hem de Türk Sineması açısından ‘ilk’ olma özelliği gösteren filmlerde yer almış olması onun yıldızlık nitelendirmesine yıldızlar katmıştır.

Özgüç, Sonku’nun Türk Sineması’nın ilk kadın yönetmeni olarak nitelendirilmesinin oldukça karanlık bir durum olduğunun altını çizen açıklamalarda bulunmuştur: ‘’Vatan ve Namık Kemal’in jeneriklerinde, afişlerinde Cahide Sonku ismi geçiyor. Sinema tarihlerimiz de böyle yazıyor. Yani Sonku, Türk sinemasının ilk kadın yönetmeni. Ne var ki oldukça ‘şaibeli’ bir durum var ortada. Başka bir iddiaya göre, Sonku’nun yapımcılığının dışında yönetmenlikle ilgisi yoktu. Filmin yönetmenlerinden Sami Ayanoğlu ile Talat Artemel de hayatta olmadığından elbette ki soramazdık.’’ (Özgüç: 2007, 36). Vatan ve Namık Kemal filmi, Türk sinema tarihinde ‘ilk gala’ verilen bir film olarak sinema tarihimizeki yerini almıştır ve Sonku’nun yıldız nitelendirmesinin zamanla nasıl pekiştiğinin anlamlandırılması açısından bu durum önemlidir (Özgüç: 2007, 34).

1940’lı yılların kapak yıldızı, erkek izleyicilerin ayrı, kadın izleyicilerin ayrı yıldızı  Sonku, özel alanındaki ilişikilerle de hep merak edilen ve hakkında konuşulan bir kadın olmuştur. Hollywood yıldızlarının yaşadığı parlak yıldız stereotipini Türk sinemasında yaşatan Sonku, yıldız kavramını yıldız yapan, ‘’ulaşılmaz olan’’ı hissettiren, özel yaşamıyla da gündemden düşmeyen bir aktris olmuştur. Sonku, oynadığı karakterlerden çok da renksiz olmayan hayatıyla, yaşamı biyografik bir film olarak sunulabilecek bir yıldız olarak adından söz ettirmiştir.

Aktrisliğinin zirvesindeyken yaşadığı lüks hayat, görkemli yaşam biçimine karşılık, yaşlılık dönemlerinde gözleri dolduran trajik hayatıyla da zaman zaman geleneksel medyanın ilgisini çekmiştir.  

Zeki Müren ile Beklenen Şarkı Filminden (1953)
Zeki Müren ile Beklenen Şarkı Filminden (1953)

Beyoğlu’nun arka sokaklarında ‘yaşamaya çalıştığı zamanlar’, basına yansıyan görüntüleriyle, akıllarda yer eden ‘bir dönemin yıldızı’ imajını hayal kırıklığına uğratmıştır. Ancak, bu durum Sonku’nun yaşamının eleştirel bir bakışla yorumlanması olarak algılanmamalıdır. Kariyeri başarılarla dolu bir aktrisin yaşlılık dönemlerini geçim sıkıntısı içinde geçirmesi hayranlarının zihinlerindeki ‘yıldız’ı ters yüz etmiştir.

Gençliğinde Sonku ile tanışmak ve konuşmak için sıraya giren erkekler (entelektüel çevreden) Sonku’yu yaşlılık döneminde bitap ve çaresiz gördükleri için  ona karşı belki utandıklarından, belki de onun son dönemdeki durumunu kabullenemediklerinden sokakta Sonku’yu gördüklerinde ona başlarını çevirmişlerdir.

Sonku, Türk sinemasına da Türk tiyatrosuna da çok değerli eserlerde emek vermiş, sanat adına tarihimize önemli anekdotlar yazdırmış bir aktrist, yönetmen, yapımcıdır.

Sonku’yu sanata verdiği değer için ve gösterdiği tüm emekleri için sonsuz saygı ve sevgiyle anıyoruz.

Sanat, emek ve gönül işidir, sanata kendini adayan tüm kadınlara saygıyla….

Kaynakça

Özgüç, A. (2007). Cahide Sonku: Peçete Kağıdındaki Anılar. İstanbul: +1 Kitap.

Özgüç, A. (2000). Türk Sinemasında Cinselliğin Tarihi. İstanbul: Parantez Yayınları.

Etiket: Berceste gülçin özdemirCahide Sonkudünya kadınlar günüKadın Yönetmensinema
Önceki Gönderi

Halkla İlişkiler Mesleğinde Kadın: Başarılı Bir Kariyer Betül Mardin

Sonraki Gönderi

İlk Türk Kadın Gazeteci ‘Selma Rıza Feraceli’

Sonraki Gönderi
İlk Türk Kadın Gazeteci ‘Selma Rıza Feraceli’

İlk Türk Kadın Gazeteci ‘Selma Rıza Feraceli’

HABER KATEGORİLERİ

  • Bilim
  • Business
  • Culture
  • Eğitim
  • English
  • Foto Galeri
  • Genel
  • İletim
  • İstanbul
  • İstanbul Üniversitesi
  • İÜ İletişim Fakültesi
  • İÜWEBTV
  • Köşe Yazıları
  • Kültür-Sanat
  • Lifestyle
  • Manset Haber
  • Manset Yani
  • National
  • Politics
  • Sağlık
  • Spor
  • Sports
  • Teknoloji
  • Yaşam

ÖNE ÇIKAN KONULAR

15 temmuz atölye basketbol belgesel belgesel sinema atölyesi Berceste gülçin özdemir Beyza Nur Kızıldemir bilim deprem derviş zaim doç. dr. haluk zülfikar Dr. Öğr. Gör. Fatih Özkoyuncu Dr. Öğr. Üyesi Hülya Semiz Türkoğlu Dr. Öğr. Üyesi Ümit Sarı ekonomi enuygar erasmus iletim iletişim iletişim fakültesi atölyeleri istanbul istanbul iletişim konuşmaları istanbul üniversitesi istanbul üniversitesi iletişim fakültesi iü iü iletişim fakültesi iüwebtv medya mehmet akif ersoy mesut aytekin murat kasap prof. dr. ergün yolcu Prof. Dr. Mahmut Ak radyo radyo iletişim sergi sinema siyasal bilgiler fakültesi sosyal medya spor teknoloji tercih ve tanıtım günleri tübitak İletişim Fakültesi İÜ Edebiyat Fakültesi

ÖNE ÇIKAN HABERLER

  • İlk Türk Futbol Takımı: Black Stockings FC (Siyah Çoraplılar)

    İlk Türk Futbol Takımı: Black Stockings FC (Siyah Çoraplılar)

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • Kamondo Merdivenleri’nin Bilinmeyen Hikayesi

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • Uzun Ömür Noktası: Zu-San-Li 

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • İstanbul Erkek Lisesi Binasının Gizemleri

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
  • Işıl Açıkel İletişim Fakültesi’nde

    0 paylaşımlar
    Paylaşım 0 Tweet 0
İletim

İletim Gazetesi İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencileri uygulama gazetesidir.

Bizi sosyal medyada takip edin

Son Haberler

  • Cologne Journalism School Öğrencileri İÜ İletişim Fakültesi’nde
  • Türkçe Stand-Up: Komedinin Sagopa Kajmer’i
  • İÜ İletişim Fakültesi’nden TÜBİTAK 3005 Projesi Başarısı

Kategoriler

  • Bilim
  • Business
  • Culture
  • Eğitim
  • English
  • Foto Galeri
  • Genel
  • İletim
  • İstanbul
  • İstanbul Üniversitesi
  • İÜ İletişim Fakültesi
  • İÜWEBTV
  • Köşe Yazıları
  • Kültür-Sanat
  • Lifestyle
  • Manset Haber
  • Manset Yani
  • National
  • Politics
  • Sağlık
  • Spor
  • Sports
  • Teknoloji
  • Yaşam

Özel Haberler

Cologne Journalism School Öğrencileri İÜ İletişim Fakültesi’nde

Cologne Journalism School Öğrencileri İÜ İletişim Fakültesi’nde

6 Haziran 2023
Türkçe Stand-Up: Komedinin Sagopa Kajmer’i

Türkçe Stand-Up: Komedinin Sagopa Kajmer’i

6 Haziran 2023
İÜ İletişim Fakültesi’nden TÜBİTAK 3005 Projesi Başarısı

İÜ İletişim Fakültesi’nden TÜBİTAK 3005 Projesi Başarısı

1 Haziran 2023
  • İletim Arşiv
  • Künye
  • İletişim

İstanbul Üniversitesi İletşim Fakültesi İletim Gazetesi / © 2022

Sonuç Yok
Tüm Sonuçları Görüntüle

İstanbul Üniversitesi İletşim Fakültesi İletim Gazetesi / © 2022

Tekrar Hoşgeldiniz!

Aşağıdaki hesabınıza giriş yapınız

Şifreni mi unuttun?

Lütfen Şifrenizi Alınız

Şifrenizi sıfırlamak için lütfen kullanıcı adınızı veya e-posta adresinizi giriniz.

Giriş Yapmak